راهبرد ایران برای مقابله با تولید موادمخدر آمادگی برای اجرای کشت جایگزین در افغانستان
خاتون یار: مدتی پیش دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به وعده های طالبان در خصوص ممنوعیت کشت تریاک، با استناد به آمارهای رسمی و با وجود این که گفت افغانستان هم اکنون رتبه اول تولید تریاک و رتبه دوم تولید مواد مخدر صنعتی و متامفتامین را در دنیا دارد؛ از آمادگی این ستاد برای همکاری با سازمان ملل متحد جهت اجرای طرح های کشت جایگزین در افغانستان آگاهی داد.
به گزارش خاتون یار به نقل از ایسنا، افغانستان همیشه به عنوان بزرگترین تولیدکننده و قطب جهانی در بحث تولید مواد مخدر شناخته شده است؛ به شکلی که بر طبق اعلام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، در افغانستان تولید و قاچاق مواد مخدر طی دو دهه گذشته نزدیک به ۵۰ برابر شده است.
اما با این وجود ۱۴ فروردین ماه سال قبل بود که ملا هبت الله آخوندزاده، رهبر طالبان با صدور یک فرمان تازه، کاشت خشخاش را در سراسر کشورش ممنوع اعلام نمود و هشدار داد که تخلف از این فرمان، پیگرد و مجازات خواهد داشت. براین اساس به تمام مردم آگاهی داده شد که از تاریخ صدور این فرمان کاشت خشخاش در افغانستان به گونه مطلق ممنوعست و هیچ کس نمی تواند از آن تخلف کند.
در قسمتی از این فرمان آمده بود که اگر خدای نخواسته کسی تخلف بکند کشت او از بین برده می شود و با متخلف از روی شریعت اسلامی برخورد صورت می گیرد. همین طور در سراسر کشور استفاده و انتقال، خرید و فروش، واردات و صادرات و کارخانه های تولید هرگونه مواد نشئه آور مثل شراب، هروئین، شیشه، چرس و…، بطور جدی ممنوعست.
با وجود صدور این فرمان اما، خردادماه امسال بود که سردار اسکندر مومنی- دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر اظهار داشت: با وجود وعده های طالبان و بر طبق آمارهای رسمی سازمان ملل در سال گذشته، کشت و تولید مواد مخدر افزایش داشته است. تولید مواد مخدر صنعتی رکورد زده و افغانستان هم اکنون رتبه اول تولید تریاک در دنیا و رتبه دوم تولید مواد مخدر صنعتی و متامفتامین را در دنیا دارد.
در همین راستا مدتی پیش نیز محمد بیات- پژوهشگر ارشد موسسه کادراس با استناد به گزارش سال ۲۰۲۳ دفتر مبارزه با جرم و مواد مخدر سازمان ملل متحد و موسسه انگلیسی «الکیس»، از افزایش تعداد آشپزخانه های تولید شیشه در افغانستان آگاهی داد و اظهار داشت: طالبان در بیانیه های دیپلماتیک و کنفرانس های خبری اهتمام دارد خودرا دولتی مخالف کشت، تولید و ترانزیت مواد نشان دهد. برخی کارشناسان معتقدند میزان نفوذ اقتصاد مخدری در حیات سیاسی افغانستان به قدری زیاد است که هیچ دولتی به آسانی امکان کنار گذاشتن این منبع درآمد غیررسمی را ندارد.
وی ادامه داد: بر طبق گزارش های دفتر مبارزه با جرم و مواد سازمان ملل، حدود ۹۰ درصد مت آمفتامین کشف شده در سطح جهان مربوط به بازه زمانی سالهای ۲۰۱۷ ـ ۲۰۲۱ است. باتوجه به اطلاعات انتشار یافته درباب کشفیات مواد مخدر در سال ۲۰۲۲ بنظر می رسد قاچاق در این بازارهای سنتی تثبیت شده اما در محلهای دیگر مانند جنوب غربی آسیا، خاورمیانه، جنوب شرقی و غرب آفریقا نیز گسترش یافته است. با کشف آزمایش های مخفی مت آمفتامین در جنوب غربی، جنوب و غرب آفریقا بنظر می رسد که دیگر تولید این مواد محدود به بازارهای موجود نیست. نکته کلیدی آنست که نشانه های زیادی درباب تولید مت آمفتامین در افغانستان و گسترش قاچاق آن بوسیله جنوب آسیا به بازارهای اروپا، اقیانوسیه و سایر مناطق اروپا وجود دارد. پیش سازهایی به غیر از افدرین و سودوافدرین، همچون فنیل و پروپانون بطور معمول در مناطق فرعی برای تولید مت آمفتامین مورد استفاده قرار می گیرد.
بگفته این پژوهشگر، در سال ۲۰۲۲ میلادی میزان تریاک تولید شده در سرتاسر جهان ۷۸۰۰ تن بوده است. در طول این مدت قریب به ۶۲۰۰ تن (۸۰ درصد) تریاک جهان در افغانستان تولید شده و بعد از آن، کشورهای میانمار با ۷۹۵ تن و مکزیک با ۵۰۴ تن در رتبه های دوم و سوم قرار گرفته اند. بااینکه سطح جهانی زیر کشت خشخاش بیش از ۲۶ درصد نسبت به سال قبل، به سبب افزایش ۳۲ درصدی و ۳۳ درصدی کشت خشخاش در افغانستان و میانمار بالا رفته اما تولید جهانی تریاک ۳ درصد کم شده است. کارشناسان معتقدند این مساله به سبب کاهش ۱۰ درصدی تریاک افغانستان در اوایل سال ۲۰۲۲ است.
ایشان سپس اظهار داشت: به سبب قانون ممنوعیت ملی مواد مخدر، کشت خشخاش و تولید تریاک کاهش پیدا کرده است. گزارش های اولیه سازمان مبارزه با مواد و جرم سازمان ملل حاکی از کاهش کشت خشخاش در افغانستان است. حال سوال کلیدی آنست که ادامه این روند چه تاثیری بر روی قیمت جهانی هروئین بر جای خواهد گذاشت؟ ممنوعیت اعلام شده در افغانستان ممکنست الگوی تولید و مصرف مواد را در این کشور تغییر دهد. گزارش های در رابطه با کشف مت آمفتامین از منشاء افغانستان نشان میدهد که اقتصاد مخدری در این کشور بصورت انحصاری تحت سلطه کشت و قاچاق غیرقانونی مواد اوپیوئدتی نیست؛ برهمین اساس سوالات جدی درباب ارتباط بین تولید غیرقانونی هروئین و مت آمفتامین و این که آیا این دو بازار بصورت موازی رشد کردند یا یکی بر دیگری غلبه پیدا خواهد کرد، وجود دارد.
بیات اشاره کرد: تغییرات جاری در افغانستان احتمالاً تاثیرات گسترده ای بر بازارهای جهانی مواد مخدر خواهد داشت برای اینکه این کشور برای دهه ها منبع اصلی تامین هروئین بازارهای جهانی بوده است. اختلالات شدید در عرضه خشخاش و هروئین می تواند اثرات شدیدی برای کسانی که مبادرت به استعمال مواد می کنند، بگذارد و همین موضوع معیشت کشاورزان فقیری که به اقتصاد غیرقانونی مواد وابسته هستند را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
به گفته این پژوهشگر، در گزارش های اخیر سازمان مبارزه با مواد و جرم سازمان ملل، بتازگی افغانستان به منبع تولید مت آمفتامین تبدیل و به سمت استفاده از پیش سازهایی همچون افدرا و داروهای سرماخوردگی منحرف شده؛ با اینحال چندین کشف بزرگ همچون تولید اسید فرمیک، مجموعا ۵۸۰۰ لیتر، حاکی از تحول در تولید و قاچاق غیرقانونی به سمت پیش سازهای صنعتی است.
وی همین طور در ادامه در پاسخ به سوالی درباب این که آخرین ارزیابی ها درباب وضعیت قاچاق مواد از مبداء افغانستان چگونه است؟، اظهار داشت: بر طبق تحقیقات انجام شده با وجود وعده های طالبان برای قطع شریان قاچاق مواد، هنوز شریان انتقال مواد به کشورهای همسایه و انتقال بوسیله مسیر بالکان به بازارهای اروپای غربی و مرکزی ادامه دارد. داده های اخیر حاکی از این نکته است که قاچاق مواد مخدر افغانستان به شکل قابل توجهی در راه جنوب جهان به سمت جنوب آسیا و آفریقا بالا رفته و افزایش کشفیات هروئین و مورفین در رابطه با افغانستان حالا در راه جنوبی به رقم قابل توجهی رسیده است. در راه شمالی نیز روند انتقال مواد به بازار روسیه و آسیای مرکزی نیز مانند قبل ادامه دارد.
در همین راستا چند روز گذشته، دبیرکل ستاد مبارزه با موادمخدر بر آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای همکاری با سازمان ملل متحد و اجرای طرح های کشت جایگزین، توسعه پایدار و کاهش تولید در افغانستان تاکید کرد.
دکتر اسکندر مؤمنی با مارکوس پوتزل معاون نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در امور افغانستان (یوناما) و هیئت همراه دیدار نمود و در این جلسه ضمن بیان اقدامات و دستاوردهای چشم گیر جمهوری اسلامی ایران، بر این نکته اصرار کرد که کشورمان همیشه حامی صلح، توسعه و امنیت پایدار در افغانستان و منطقه بوده و تجربه اقدامات ایران نیز شاهد این مدعاست.
منبع: خاتون یار
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب