جشن پاره کردن کتاب هشدار رابطه معیوب بین نسل نو و نظام آموزشی
به گزارش خاتون یار، فعال فرهنگی و کارشناس آموزشی در واکنش به پاره کردن کتاب های درسی پس از پایان امتحانات توسط برخی دانش آموزان که تصاویر آن انتشار یافته است اظهار داشت: این رفتار نشانه ای از شکاف میان آموزش رسمی و تجربه زیسته دانش آموز است. اتفاقی که برای برخی شاید تنها یک «رفتار نوجوانانه» باشد، اما برای ناظران دقیق تر، نشانه ای هشداردهنده از رابطه معیوب میان نسل نو و نظام آموزشی است. مدرسه به دستگاه صدور نمره و رتبه تقلیل یافته و کتاب به ابزاری برای عبور از آزمون ها تبدیل گشته است.
حجت اله طالبیان بروجنی در گفت و گو با ایسنا، با بیان این که هر سال با پایان امتحانات، صحنه هایی همچون پاره کردن کتاب ها و جشن های بی قاعده دانش آموزان، موجی از واکنش ها در رسانه های اجتماعی و رسانه ها به راه می اندازد اظهار داشت: نقدها تند، هشدارها جدی، و تحلیل ها فراوان است اما این موج، مانند خیلی از پدیده های اجتماعی دیگر، در همان چرخه گرفتار می شود.
«شوک، واکنش، فراموشی»
وی با اعلان اینکه نظام آموزشی نه قربانی کمبود انتقاد، بلکه گرفتار فقدان گفتمان اصلاح گر است اضافه کرد: اگر نقدها به گفت و گوی پایدار و اراده تغییر منتهی نشوند، هر بحران، مقدمه ای بر تکرار بحران بعدی خواهد بود.
این کارشناس آموزش وپرورش با اعلان اینکه در ایام پایانی امتحانات، بار دیگر تصاویری آشنا در رسانه های اجتماعی دست به دست شد اضافه کرد: دانش آموزانی که بعد از آخرین آزمون، کتاب های درسی خودرا در خیابان ها پاره می کنند و به هوا می ریزند و خیابان هایی که پر از کاغذ می شود؛ خنده های انفجاری نوجوانان و موبایل هایی که در لحظه، این کنش را ثبت و در معرض قضاوت عمومی قرار می دهند؛ اتفاقی که برای برخی شاید تنها یک «رفتار نوجوانانه» باشد، اما برای ناظران دقیق تر، نشانه ای هشداردهنده از رابطه معیوب میان نسل نو و نظام آموزشی است.
بروجنی با اعلان اینکه شوک اولیه، واکنش ها را به سرعت فعال کرد و کارشناسان، معلمان، کنش گران اجتماعی و تحلیل گران در رسانه ها، یادداشت ها و توییت های گوناگون، به ریشه یابی این رفتار پرداختند اظهار داشت: بسیاری با لحن انتقادی و پرخاشگر به سراغ نظام آموزش عمومی رفتند و این پاره کردن نمادین را، نشانه نارضایتی عمیق و فرسودگی ساختار آموزشی دانستند اما درست مطابق با الگویی تکراری، این واکنش ها با همان سرعت که شروع شدند، خاموش شدند. تصاویر در الگوریتم شبکه ها دفن شد، تحلیل ها به روزمرگی های بعدی واگذار و گفتمان تازه ای شکل نگرفت.
وی با اعلان اینکه این دقیقاً همان چرخه ای است که جامعه در آن گیر کرده است اضافه کرد: «شوک، واکنش، فراموشی»، یک پدیده اجتماعی ما را شوکه می کند، افکار عمومی و رسانه ها واکنش نشان می دهند و سپس همه چیز به روال سابق بازمی گردد بدون آنکه مسیر اصلاحی در پیش گرفته یا مطالبه ای مستمر شکل بگیرد.
نقد، شرط لازم است اما هیچ گاه کافی نیست
این کارشناس آموزش وپرورش با اعلان اینکه بی شک نقد لازم است و انتقاد از وضع موجود، اگر ریشه مند و تحلیلی باشد، می تواند شروع یک اصلاح باشد اضافه کرد: اگر این نقدها در خلأ رخ دهند، بدون تداوم، بدون طرح، بدون سازمان دهی، و بدون پیوند با بدنه اجتماعی آموزش، چیزی جز تخلیه موقت خشم یا ژست روشنفکری باقی نمی گذارند. جامعه در خیلی از حوزه ها به مرحله ای رسیده که دیگر «دیدنِ درد» کافی نیست، باید بدانیم با این درد چه باید کرد.
بروجنی با اعلان اینکه رفتار دانش آموزان در پاره کردن کتاب، نشانه ای از شکاف میان آموزش رسمی و تجربه زیسته دانش آموز است اظهار داشت: این سیستم برای خیلی از نوجوانان، مفهومی از «تحمیل» دارد، نه «درک» از «حفظ» و «فهم». آموزش از معنا خالی شده، مدرسه به دستگاه صدور نمره و رتبه تقلیل یافته و کتاب به ابزاری برای عبور از آزمون ها تبدیل گشته است. طبیعی است در چنین شرایطی، پایان امتحانات برای دانش آموز نه لحظه ای برای تأمل بر آموخته ها، بلکه لحظه ای برای رهایی از فشارها است.
وقتی رسانه ها اسیر لحظه اند، گفتمان شکل نمی گیرد
وی با اعلان اینکه رسانه ها، چه رسمی و چه غیررسمی، عمدتا در موقعیت «واکنش فوری» باقی می مانند و در این فضا، تحلیل ها کوتاه مدت، احساس محور و بدون پیوست هستند اضافه کرد: تحلیلگری که امروز درباره ی آموزش می نویسد، فردا در مورد سیاست خارجی یا محیط زیست می نویسد. این پراکندگی موضوعی، نشانه ای از فقدان گفتمان تخصصی در عرصه هایی چون آموزش است. گفتمانی که لازم است چند خاصیت مشخص داشته باشد، مداومت داشته باشد، نه فصلی و واکنشی باشد، تحلیل محور باشد نه فقط انتقاد احساسی، سازمان یافته و شبکه ای باشد تا بتواند تأثیر بگذارد، با بدنه آموزش یعنی معلمان، دانش آموزان، خانواده ها پیوند بخورد و بر مدار مطالبه گری عمل کند، نه صرف بازنمایی درد انجام دهد.
این کارشناس آموزش وپرورش اضافه کرد: به یک صدای اصلاح طلبانه اجتماعی در عرصه آموزش نیاز داریم، صدایی که نه از موضع دولت و نه از موضع فقط کارشناسی باشد بلکه از دل تجربه های انسانی و روزمره زیست آموزش برخیزد.
چه باید کرد؟ راه عبور از چرخه فراموشی
بروجنی با اعلان اینکه برای خروج از چرخه شوک، واکنش و فراموشی، باید زمین بازی را تغییر داد اظهار داشت: رسانه ها و فعالان آموزشی می توانند از همین نقطه شروع کنند؛ پوشش مستمر مسایل آموزشی اما نه فقط در بحران ها، تربیت نویسندگان تخصصی در عرصه آموزش با نگاه بین رشته ای، ایجاد فضاهای گفت و گوی اجتماعی برای معلمان و والدین و دانش آموزان، طرح کمپین های مطالبه گر با محورهای کاهش تمرکز کتاب محوری، افزایش اختیارات مدرسه، پشتیبانی از معلمان، بازبینی محتوای درسی و... می تواند موثر باشد.
وی با اعلان اینکه مسیر تغییر از سیاستگذاری بالا شروع نمی گردد، بلکه از تغییر زبان عمومی درباره ی آموزش آغاز می شود اضافه کرد: وقتی بتوانیم درباره ی آموزش نه فقط به عنوان یک «بحران»، بلکه به عنوان «فرصتی برای ساختن آینده» حرف بزنیم، آنگاه امکان اصلاح نیز زنده می شود.
کتابی که پاره می شود، حامل چیزی بالاتر از کاغذ است
این کارشناس آموزش وپرورش با اعلان اینکه کتاب درسی، برای دانش آموز تنها یک ابزار آموزشی نیست بلکه نماد رابطه او با آموزش، قدرت، ساختار و آینده است عنوان کرد: پاره کردن آن، یک اعتراض است. شاید خام و احساسی اما در هر صورت واقعی و هشداردهنده است. اگر تنها به انتقاد بسنده نماییم و آنرا به گفتمانِ تغییر پیوند نزنیم، این هشدارها خاموش می شوند و با آن امید به اصلاح نیز خاموش خواهد شد. امروز انتخابی پیش رو داریم، یا در همان چرخه همیشگی شوک، واکنش و فراموشی باقی بمانیم یا این دفعه تصمیم بگیریم که صدای انتقاد را به زبان تغییر ترجمه نماییم.
منبع: khatoonyar.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب