این كافه ها قمارخانه نیستند
خاتون یار: جعبه را باز می كند، پنج رنگ كاپ كوچك به تعداد سه نفر، یك زنگ رومیزی و یك دسته كارت بیرون می آورد و روش بازی را توضیح می دهد. هر بار كه یكی از كارت ها برمی گردد، هر بازیكن با عنایت به طرح روی كارت، كاپ ها را می چیند. هر كسی زودتر بچیند، زنگ می زند و كارت روی میز برای او می شود. برنده كسی است كه بیشترین كارت را جمع كند.
در هر كافه، شخصی است كه بازی ها را معرفی می كند و یاد می دهد كه به او گیم گورو (راهنما یا رهبر بازی) می گویند. پس از كمی گپ زدن، از شما می پرسد «برای نشستن در كافه چقدر وقت دارید؟ دوست دارید در این مدت زمان بخندید یا فكر كنید؟»، سپس یك بازی را معرفی می كند و نحوه بازی كردن را توضیح می دهد. پس از شروع، كمی صبر می كند تا از نحوه درست بازی كردن شما مطمئن شود یا اگر سوالی دارید، بپرسید.
زمانی، «اسم فامیل»، «یه قُل دو قُل» و «مارپله» سرگرمی های مهمانی ها و محافل بودند و بعدها گیم نت ها فضای خوبی برای خالی كردن هیجانات افراد شدند اما از وقتی كه پای اینترنت و گوشیهای اسمارت فون یا هوشمند به میان آمد، بازی های اینترنتی طرفدار زیادی پیدا كردند و گیم نت ها از رونق افتادند. حالا صنعتِ بازی ها در دنیا بزرگ تر از آنچه كه تصورش را می نماییم، رونق دارد و بازی های رومیزی هم به آن اضافه شده و البته محصولات ارزان قیمتی هم نیستند. همانطور كه بازی های خوب كامپیوتری بیشتر از ۵۰ دلار قیمت دارند، بُردگیم ها باز گران هستند و عموماً همه ی افراد توانایی مالی خرید آنها را ندارند بدین سبب فضاهایی به نام «بُردگیم كافه» وجود دارند كه امكان بازی را برای عموم مردم فراهم آورند. برخی هم پس از آنكه یك بازی را تست كردند، تصمیم می گیرند آنرا بخرند.
بازی ها هم تنوع زیادی دارند؛ از «مومباسا» و «the mind» گرفته تا «كاستل»، «كاپوچین» و بازی های دیگر؛ سرگرمی هایی كه به عقیده استفاده كننده ها، برای ساعتی دغدغه های ذهنی را دور و كمی هیجان، چاشنی زندگی می كنند. كافه بازی ها جای خودشان را هم در ایران پیدا كرده اند و با سرعت زیادی در حال رشد هستند. هم اكنون حدود ۱۰۰ كافه یا مركز بازی در شهرهای مختلف همچون تهران، تبریز، رشت، شیراز، اهواز، مشهد، كرج، كرمان و یزد راه اندازی شده اند و هزینه یك ساعت بازی، ۸، ۰۰۰ تومان است.
بازی های رومیزی حتی یك رویداد جهانی هم دارند كه همزمان با كشورهای دیگر در ایران باز برگزار می گردند. روزی به نام «روز جهانی بازی های رومیزی» از سال ۲۰۱۲ نامگذاری شده كه هر سال در اردیبهشت ماه مراسمی در این روز انجام می شود. این روز برای نخستین بار در سال ۱۳۹۵ در ایران برجسته شد. نمایش دهندگان بازی ها در این روز، بازی هایشان را به صورت بلاعوض یا با تخفیف عرضه می كنند. در واقع این روز جشنی برای كسانی است كه علاقه مند به سرگرمی هستند. بگفته «امیر آئین» كه مؤسس یكی از بردگیم كافه ها در تهران است، در نخستین سال روز جهانی بازی های رومیزی كه در ایران برگزار شد، بیشتر از ۱۰۰۰ نفر برای بازی ثبت نام كردند.
او كه ۳۰ سال دارد، حدود چهار سالی می شود در زمینه بازی های رومیزی فعالیت می كند و سال ۱۳۹۴ كافه بازی ای راه اندازی كرده كه بیشتر از ۲۰۰ بازی در آن عرضه می كند و همه ی آنها را خودش هم تست كرده است. فقط هفت بازی از بین ۲۰۰ بازی این كافه ساخت ایران هستند كه همه ی آنها هم از كارهای خارجی كپی شده اند. قیمت بازی های خارجی هم از ۵۰ دلار شروع می شود. بعضی از این بازی ها به صورت قاچاقی وارد ایران می شوند و به فروش می رسند. برخی هم به صورت چمدانی وارد می شوند. قیمت بازی های ایرانی از ۳۰ هزار تومان شروع می شود.
این متخصص بازی كه دانشجوی انصرافی رشته ریاضی كاربردی از دانشگاه خواجه نصیر است، درباره بازی های رومیزی می گوید: بزرگ ترین و معروف ترین بردگیم كافه ها در آلمان هستند. این صنعت در كشورهایی مثل آلمان یا كانادا بالغ است اما در كشور ما جایگاهی ندارد. صنعت بازهای رومیزی در دنیا در آمریكای شمالی و در اروپا به مركزیت آلمان است. كشورهایی مثل ژاپن و كره باز بازی های محلی و خاص خودشان را دارند. بازار عجیب و غریبی از بازی ها باز در روسیه وجود دارد.
جایی بازی های رومیزی را به رسمیت نمی شناسد
آئین بیان می كند: به واسطه بازی های زیادی كه تجربه كرده بودم، اولین كافه بازی را در تهران راه اندازی كردم. قبل از طریق اندازی آن با هر كسی كه مشورت می كردم معتقد بود كه این كار زمین می خورد اما آنرا انجام دادم برای اینكه تأثیرات بازی ها را در زندگی شخصی ام تجربه كرده و متوجه شده بودم كه این مساله چگونه حفره های خالی را در روابط اجتماعی و مسائل شخصی پُر می كند و احساس كردم این اتفاق برای دیگران هم می افتد.
او با اشاره به اینكه كم كم علاقمندان روی بُردگیم متمركز شدند و این مساله سریع رشد كرد، ادامه می دهد: با مشاركت دوستان دیگر وب سایتی راه اندازی كردیم كه در آن بازی ها را معرفی می نماییم و آموزش می دهیم، ویدئو درست می نماییم و مقاله تخصصی بازی می نویسیم. این سایت به شناخت بیشتر بردگیم در ایران كمك زیادی كرده است. حدود ۱۰۰ نفر در ایران هستند كه دغدغه طراحی بازی فكری دارند. هم اكنون طراحان بازی فكری ایران مثل نابینایانی هستند كه در این فضا حركت می كنند و تا به سنگی نخورند جهتشان را تغییر نمی دهند و هیچ حمایتی نمی شوند. اگر كافه ها باز بعنوان یك مركز تجاری خصوصی فضایشان را در اختیار این مساله قرار ندهند هیچ اتفاق دیگری نمی افتد. جایی بازی های رومیزی را به رسمیت نمی شناسد و این مساله مجهول است. بازی های فكری و رومیزی در ایران تعریفی ندارد، در حالیكه این صنعت در دنیا رشد ۴۰۰ درصدی داشته است.
كسی از ما حمایت نمی كند
این متخصص بازی می گوید: همراه با مسئول چند مركز بازی تصمیم گرفتیم «شورای همكاری مراكز بازی های رومیزی» را تشكیل دهیم. هم اكنون هم این شورا را به شكل مجموعه خصوصی راه اندازی می نماییم و هدفمان استانداردسازی و آموزش در این زمینه است. خیلی از علاقمندان از شهرستان ها برای اطلاعات بیشتر به ما بازگشت می كنند. حداقل هفته ای یك نفر از شهرستان می آید و می گوید اگر بخواهم در شهر خودم كافه بازی احداث كنم باید از كجا مجوز بگیرم. در حالیكه ما فقط مجوز كافه داریم و اگر كسی بیاید به بازی هایی كه عرضه می نماییم ایراد بگیرد، كاری نمی توانیم انجام دهیم. بنا بر این خیلی از كافه ها را بسته اند و دوباره باز كرده اند. در واقع ما از جایی بودجه نداریم و كسی از ما حمایت نمی كند.
وب سایت «رومیز» تا كنون رویدادهای بازی متفاوتی همچون «مگاگیم» را در انجمن زرتشتیان و مسابقات طراحی «بردگیم» را برگزار كرده است. بگفته آئین برای مسابقات طراحی بردگیم بیشتر از ۵۰ طرح ارسال شد كه سه طرح برتر برای یكی از بزرگ ترین طراحان اسباب بازی آمریكایی فرستاده و از بین آنها یك طرح انتخاب گردید. با دو ناشر بازی صحبت و قرار شد از بین ۱۰ طرح برتر، بازی هایی كه با استراتژی های تولیدشان همخوانی دارد، تولید كنند اما متأسفانه به سبب مسائلی هیچكدام از آن طرح ها به مرحله ی تولید نرسید.
او معتقد است: همانطور كه كانونی برای كودكان و نوجوانان وجود دارد، باید بخشی هم برای سرگرمی های بزرگسالان داشته باشیم كه نداریم، بدین سبب تنها راهی كه می توان از راه آن به مسئله بازی های فكری رومیزی برای بزرگسالان توجه كرد همان كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان است. البته با عنایت به فعالیت بعضی از كافه بازی ها، «انجمن بازی های رومیزی» توسط فدراسیون ورزش های همگانی افتتاح شد. قبل از این بازی ها را فكری و جعبه ای می خواندند و كمیته های مختلفی باز در آن شكل گرفت كه از ما هم دعوت نمودند و چند جلسه ای هم انجام شد اما نتیجه آن، چیزی جز نتیجه سایر جلساتی كه با نهادهای دولتی برگزار می شود، نبود.
تأثیر شرایط اقتصادی روی بازی های رومیزی
در حال حاضر شرایط فعلی اقتصادی روی بازی های رومیزی هم تأثیر خودش را گذاشته است و بگفته متخصص این حوزه، مخاطبان بازی نسبت به قبل كمتر شده اند. برخی هم كه هفته ای دو روز برای بازی می آمدند، بازگشت كمتری دارند. تا سه ماه پیش تعداد بازگشت كنندگان بازی بسیار زیاد بود اما حالا وضعیت تغییر كرده است و مجبور شدیم كافه را روزهای یكشنبه تعطیل نماییم و ساعت شروع كار را از ۱۱ بامداد به ۱۶ كاهش دهیم. همین طور حدود ۱۳ پرسنل داشتم كه تعداد آنها را به هفت نفر كاهش دادم.
آئین اظهار می كند: بازی رومیزی در خانواده یك مفهوم فرنگی و لوكس نیست. مفهوم بازی رومیزی در كودكان، بزرگسالان و خانواده ها از گذشته نهادینه شده است و مفهوم غریبی نیست. تقریباً ۱۰۰ درصد افرادی كه برای بازی به كافه بازگشت می كنند، وقتی از آنها می پرسیم تجربه بازی داشته اند به دوران كودكی و بازی «راز جنگل» اشاره می كنند. صنعت بازی رومیزی در ایران شروع شده و هیچ وقت تمام نمی گردد. نسل قدیم هم با بازی های جدید ارتباط برقرار كرده اند و معمولاً دونفری به كافه می آیند و بازی می كنند. بزرگ ترین عضو كافه بازی ما ۶۳ سال و كوچك ترین عضو ۱۱ سال دارد كه همراه خانواده اش به كافه می آید.
آیا در ایران طی یك سال ۳۰۰۰ عنوان كتاب تألیفی منتشر می شود؟
او معتقد می باشد دوره ی بازی های قدیمی هنوز تمام نشده اما ما به بازی های جدیدتری باز نیاز داریم. هرسال سه هزار عنوان بازی رومیزی جدید در دنیا منتشر می شود. آیا در ایران طی یك سال ۳۰۰۰ عنوان كتاب تألیفی منتشر می شود؟ در سال های متوالی در دنیا حدود ۱۱۰ هزار عنوان بازی تولید شده است. صنعت بازی های رومیزی هیچ چیزی كمتر از سینما، موسیقی یا نقاشی ندارد. امسال در نمایشگاه ESSEN (بزرگ ترین رویداد بازی)، یك بازی درباره پیرمردی كه حافظه اش را از دست داده و رو به مرگ است، ارائه شد. در این بازی همه ی بازیكنان نقش پرستار را دارند و باید اهتمام كنند پیرمرد را زنده نگه دارند، با او صحبت كنند تا حافظه اش بهتر شود و خاطراتی را به یاد بیاورد و نهایت در آرامش از دنیا برود. احساس همدردی، بغض و خیلی از تجربه های دیگر به بازی كننده دست می دهد. از این بازی ها می توان بعنوان ابزار درمانی استفاده گردد كه موضوعی عمیق و پیچیده است.
این متخصص بازی درباره اینكه آیا این بازی ها می توانند اعتیادآور هم باشند، توضیح می دهد: بله. بازی هایی در دنیا با مدلهای اقتصادی طراحی و عرضه می شوند كه ماركتینگ و نحوه فروش آن بازی را اعتیادآور می كند. برخی بازی های موبایلی كه مجبوریم حساب آنرا شارژ نماییم از همین مدل گرفته شده اند. اما افراد در ایران معمولاً به تجربه ای كه كسب كرده اند معتاد می شوند یعنی افرادی كه منزوی هستند یا طلاق گرفته اند، در اوج افسردگی، پس از آشنا شدن با این بازی ها روحیه شان تغییر می كند و وارد فضای جدیدی می شوند. وقتی این ابزار چنین كمكی به افراد می كند، امكان دارد به آن اعتیاد هم پیدا كنند. بازی های رومیزی توسط دولت آلمان حمایت شد و خانواده ها بازی ای كه سوژه آن جنگ نباشد، انجام می دهند. بنا بر این بزرگ ترین مخاطبان در نمایشگاه های اسباب بازی در آلمان، خانواده ها هستند تا سبد كالای فرهنگی شان را پر كنند.
آئین آینده این رویداد در ایران را مثبت می داند و می گوید: هم اكنون ایران در بین كشورهای منطقه در این زمینه پیشرفت خوبی كرده است و هیچ كشوری در اطراف ما به این اندازه مركز بازی ندارد. در دوبی فقط دو فروشگاه بزرگ بازی وجود دارد اما به اندازه ایران فضاهای این چنینی برای بازی وجود ندارد. فكر می كنم ایران یكی از مناطق قوی بازی در آینده باشد. درست است محصولاتی كه داریم نمی توانیم صادر نماییم اما حداقل می توانیم به كشورهای اطراف عرضه نماییم.
در ایران تفریحی جذاب تر از این بازی ها وجود ندارد
مشتریان كافه بازی ها در تهران باز تجربه های متفاوتی دارند. گرچه خیلی از آنها طرفدار بازی های استراتژیك می شوند اما كسانی هم كه برای نخستین بار یك بازی را تجربه می كنند، حس خوشایندی نسبت به آن دارند.
«سهیلا» ۲۷ ساله كه برای نخستین بار بازی در چنین كافه هایی را تجربه كرده، می گوید: خیلی خوب است كه آدم های خلاق فضایی را صرفاً برای بازی به وجود آورده اند. این موجب می شود آدم برای چند ساعت هم كه شده از زندگی روزمره فاصله بگیرد و هیجان را تجربه كند. خوبی بازی های گروهی در كافه این است كه به جای اینكه با دوستانت از غم و غصه حرف بزنی، فقط می خندی و بازی می كنی.
«علی» ۳۰ ساله هم حدود دو سالی است كه با چنین كافه هایی آشنا شده است. او بازی ها را از شهر كتاب می خرد كه بیشتر سبك استراتژیك دارند و معمولاً دو هفته یك دفعه یا ماهی یك دفعه برای این بازی ها وقت می گذارد و معتقد است: چون در ایران تفریحی جذاب تر از این بازی ها وجود ندارد ترجیح می دهم آنرا انجام دهم. اگر تعدادی از ما جوانان بخواهیم زمانی را برای اوقات فراغتمان بگذاریم جایی به جز اینكه قلیان بكشیم و غذا بخوریم وجود ندارد بنا بر این چنین فضاهایی را به سفره خانه های سنتی ترجیح می دهیم.
«امیر» هم نخستین بار در دورهمی ها با این بازی آشنا شده كه برایش چالش خوبی بوده و جذابیت داشته است. او كه ۲۶ سال دارد می گوید: معمولاً وقتی سفر می رویم یا دور هم جمع می شویم بازی های رومیزی را انجام می دهیم. خوبی این بازی ها جمع گرا بودن آن است و ذهن افراد را باز می كند برای اینكه كسی كه آنرا بازی می كند باید حواسش به جز بازی خودش به دیگران هم باشد.
«فاطمه» ۲۷ ساله باز معتقد است: كافه رفتن مدت هاست كه در شهر جا افتاده است. حتی بازی كردن در كافه هم كار عجیبی نیست. آن چیزی كه تازگی دارد این است كه كافه های اختصاصی رونق بگیرند كه مردم در هر كدام، برای كار و بحث و فعالیت خاصی دور هم جمع شوند. این پدیده می تواند به یك تجربه جمعی تازه با آدم های غریبه اما با علاقه های مشترك ختم شود و لطف آن هم به این است كه آدم می تواند در عین اینكه فضای خصوصی خودش را در كافه دارد از همنشینی با آدم هایی كه دغدغه ای شبیه خودش دارند لذت ببرد.
«سهند» باز ساكن كشور مجارستان است و در مسافرت به ایران با این فضا آشنا شده است. او ۲۴ ساله است و خبر ندارد كه در مجارستان هم چنین فضایی وجود دارد یا نه. بازی های رومیزی برایش جذابیت بسیاری داشته است و می خواهد این دفعه كه به مجارستان برمی گردد پیگیر چنین فضاهایی در این كشور شود.
بازی، یكی از سالم ترین فرم های رابطه ی انسانی است
جوانشیر بنیاب، كارشناس بازی باز درباره ضرورت بازی برای بزرگسالان بیان می كند: زمانی كه سن ما بالا می رود به صورتی به سمت تنهایی، ازدواج، بچه دار شدن و دوباره تنهایی می رویم. بسیار پیش آمده وقتی می خواهند كسی را تنبیه كنند یا رنج دهند، او را به سلول انفرادی می فرستند. این در ذهن جامعه پویای شهری جا افتاده است. وقتی كه فرد تنهاست در رنج است و نخستین قدم رهایی از رنج، دونفره و بعد چندنفره شدن است. اگر بخواهیم جامعه سالمی داشته باشیم باید واحدهای دو یا چند نفره و به صورت تیمی تمرین نماییم. بازی یكی از سالم ترین فرم های رابطه ی انسانی است بدین سبب برای سلامت جامعه نیاز به تشویق و تیم گرایی داریم و از زندان انفرادی (همان بازی های انفرادی در تلفن های همراه) كه پذیرفتیم و داخل آن می رویم، بگذریم و بیرون بیاییم. وقتی به سمت بازی های تلفن همراه روی می آوریم، در واقع می خواهیم از تنهایی بگریزیم.
او كه یكی از بنیان گذاران مركز سرگرمی در كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان باز هست، درباره لزوم و نیاز به مركزی برای بازی های بزرگسالان برای نمایش مجوز به این كافه ها اظهار می كند: من احساس می كنم اگر كار مردم توسط خود آنها صورت گیرد، بهتر است و باری كه باید روی دوش حاكمیت باشد، از روی آن برداشته می شود. این لزوم بر عقل سالم دلالت می كند بدین سبب باید اجازه دهیم این غلتكی كه به تدریج راه افتاده است به حركت خودش ادامه دهد. وقتی عده ای علاقمند شدند و كشف كردند كه می توانند برای چنین نیازی وسیله تهیه كنند و در محیط هایی كه آمادگی دارند رابطه ی سالم بازی را برقرار كنند، باید به راهشان ادامه دهند. حاكمیت باز باید از نظر فنی و ابزار درست به آنها كمك نماید. باید حمایت نماییم آنچه كه سالم می باشد ترویج شود.
این كارشناس با اشاره به اینكه در گذشته قهوه خانه هایی وجود داشت كه نقال ها در آن شاهنامه می خواندند، اضافه می كند: در آن زمان هم هیچ دولتی نمی گفت چرا در قهوه خانه ها شاهنامه می خوانید. كسانی كه این كافه ها را مدیریت می كنند باید خودشان عرضه ی بازی در كافه هایشان را رایج كنند. چون كاری كه انجام می دهند قمار نیست كه بخواهند برای آن مجوز دریافت نمایند. ما در هیچكدام از بخش های صنفی مان بازی خانه تعریف نشده است بدین سبب دلیلی ندارد كسی بیاید و از ما برای این كار مجوز بخواهد.
ایسنا - كبریا حسین زاده
دبیر: حسام الدین قاموس مقدم
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب