ازدواج آرامش، ازدواج امیده و چند نکته
خاتون یار: در هفته های اخیر، هم زمانی دو جریان متفاوت در عرصه ازدواج بار دیگر توجه را به رابطه میان قانون گذاری و فرهنگسازی برای تشویق جوانان به ازدواج جلب کرد. از یک سو، تغییرات مطرح شده درباره ی مهریه و نوع ضمانت اجرای آن، بحث های تازه ای درباره ی امنیت روانی و حقوقی ازدواج شکل داده است. از طرفی، انتشار سرودهایی با مضمون تشویق به ازدواج، فضای دیگری را شکل داده که در آن ازدواج به عنوان عاملی برای رهایی از تردیدها نمایش داده می شود. کنار هم قرار گرفتن این دو روند، تصویری تازه از وضعیت سیاستگذاری در عرصه خانواده می سازد که نشان داده است فرهنگسازی و قانون گذاری در یک راستا حرکت نمی کنند.
به گزارش خاتون یار به نقل از ایسنا، در لایه نخست، بحث های در ارتباط با مهریه بالاتر از آنکه متوجه اصل ازدواج باشد، نگرانی هایی را درباره ی احساس امنیت در روابط زناشویی بوجود آورده است. حتی بدون ورود به جزییات حقوقی، برخی اعتقاد دارند هر تغییری در ضمانت های قانونی، اثر مستقیم بر ذهنیت جامعه دارد. برای قسمتی از خانواده ها و خصوصاً دختران، این تغییرات علامتی است از این که مهریه بعنوان قسمتی از پشتوانه سنتی ازدواج که می توانست تضمین کننده آن دسته از حقوقی باشد که زن بمحض امضای عقدنامه به مرد تفویض می کند، کم رنگ شده و باید با احتیاط بیشتری ازدواج کرد.
این وضعیت، صرف نظر از درستی یا نادرستی تحلیل ها، به صورت طبیعی فضای ذهنی ازدواج را پیچیده تر می کند. دختری که در آستانه تصمیم گیری برای یکی از مهم ترین اتفاقات زندگی اش است، بالاتر از پیش با پرسش هایی مواجه می شود که آیا اصلا ورود به یک رابطه طولانی مدت با پشتوانه های حقوقی کمتر، می تواند آرامشی را که یک سرود به او وعده می دهد تا به ازدواج ترغیبش کند، فراهم می آورد یا خیر؟
از طرف دیگر در لایه های فرهنگی یکی از پررنگ ترین موضوعات پیرامون ازدواج، رونق واسطه گری برای آن در چند سال گذشته است؛ از سایت های همسریابی دارای مجوزهای قانونی گرفته تا دعوت تلویزیون از کسانیکه خودرا «کارشناس _ واسطه گر» معرفی می کنند به برنامه های مختلف و حتی این اواخر خواندن سرود گروهی در مدح ازدواج و واسطه گری، توسط دخترانی که مشخص است تازه به سن تکلیف رسیده اند؛ تلاش هایی که مخاطبِ هدفش به صورت واضح قشر مذهبی و سنتی تر جامعه است.
ازدواج رد شدن از پل های تردیده؟
تولید محتواهایی با تأکید بر تشویق به ازدواج همچون خواندن ترجیع بند «ازدواج آرامش، ازدواج امّیده، ازدواج رد شدن از پل های تردیده» تلاش دارد از ازدواج تصویری بسازد که در آن ازدواج پیچیدگی و دلهره ندارد و حتی نیاز چندانی هم به ملاحظات حقوقی نیست. ازدواج در اینجا بالاتر از هر چیز، یک تجربه احساسی و مثبت معرفی می شود؛ تجربه ای که مقرر است مسیر زندگی را روشن تر کند. اینطور اقدامات قسمتی از سیاست فرهنگی در سالیان اخیر است که می کوشد ازدواج را با ادبیات انگیزشی یک اتفاق فقط جذاب و بدون چالش معرفی نماید. در این قالب، ازدواج نه یک تصمیم پیچیده، بلکه مسیری طبیعی برای رسیدن به ثبات و گذر از تردیدها معرفی می شود.
اما همزمانی این دو اتفاق یعنی اصلاح «قانون نحوه ی اجرای محکومیت های مالی-مهریه» و سرودهای انگیزشی برای تشویق به ازدواج، جامعه را با نوعی دوگانگی مواجه می کند. شکاف میان این دو اتفاق، پیام ها درباره ی ازدواج را چندپاره نشان میدهد که مشخص نیست بالاخره ازدواج تضمینی برای آرامش در زندگی است یا قراردادی حقوقی و قانونی می باشد که باید به دقت به تمام بندهای آن همچون حقوقی از زن که به مرد می رسد و میزان مهریه و نوع ضمانت اجرای آن و... دقت کافی داشت؟ همین دوگانگی است که در عمل قسمتی از سردرگمی موجود درباره ی ازدواج را توضیح می دهد. جوانی که یک روز تیتر تغییر قانون را می بیند و روز دیگر سرودی درباره ی آرامش ازدواج می شنود، ناخواسته با این پرسش مواجه می شود که کدام تصویر به واقعیت نزدیک تر است؟
فرهنگسازی به تنهایی پاسخگو نیست
این دوگانگی اثر مستقیم بر رفتار اجتماعی دارد. خانواده هایی که دختر و پسر دم بخت دارند در صحبت های روزمره، بیشتر از گذشته به ابعاد حقوقی و مالی ازدواج توجه می کنند. برای خیلی از دختران، این پرسش مطرح است که رابطه ای که پشتوانه های آن برای احقاق حقوقِ قانونی کمرنگ تر شده است، چه طور می تواند امنیت طولانی مدت ایجاد کند؟ همین مانع ذهنی است که بالاتر از هر چیز در سالیان اخیر روند ازدواج را تحت تأثیر قرار داده است. در این شرایط هر چقدر تصویر فرهنگی از ازدواج یک دست تر و مثبت تر شود، مسایل حقوقی و قانونی، پیچیدگی های موضوع را بیشتر می کنند و همین مساله سبب می شود فرهنگسازی کارکرد مورد انتظار را پیدا نکند. جامعه پیام های شعاری را پس می زند چون احساس می کند قسمتی از واقعیت دیده نمی گردد. این حس موجب می شود پیام های تشویقی، اثرگذاری محدود داشته باشند و حتی در تعدادی موارد نتیجه معکوس بدهند.
در چنین فضایی، ازدواج بالاتر از آنکه نیازمند تبلیغ باشد، محتاج سیاستگذاری هماهنگ است؛ سیاستی که میان تصویر فرهنگی و واقعیت حقوقی فاصله ایجاد نکند و با این حال شرایط اقتصادی را هم در نظر بگیرد. امروز به نظر می آید بدون تقویت لایه حقوقی و ایجاد احساس امنیت پایدار، لایه فرهنگی نمی تواند به تنهایی جوانان را به ازدواج تشویق کند.
شعار دادن را فراموش کنید
در این بین نمی توان این نکته را نادیده گرفت که پیام های فرهنگی و سیاستهای تشویقی زمانی اثرگذارند که با تجربه زیسته مردم سازگار باشند. نسل جدید در فضای پیچیده تری نسبت به نسل های قبل زندگی می کند؛ وابستگی های مالی به خانواده، طولانی شدن زمان تحصیلات، داشتن هدف مهاجرت، تغییر ارزش ها و... همه زمینه هایی هستند که تصمیم برای ازدواج را دشوارتر کرده اند. بنابراین، هر تغییری که احساس ناامنی حقوقی را افزایش دهد، بطور طبیعی با مقاومت ذهنی مواجه خواهد شد. در مقابل، پیام هایی که ازدواج را ساده و بی دغدغه نمایش می دهند، در رقابت با واقعیت روزمره نه تنها کم اثر می شوند که ابعاد دیگری از آنها برای مخاطب پررنگ می شود؛ همچون این که اصلا چرا باید تعدادی دختر نوجوان سرودی برای ازدواج بخوانند؟ پخش این کلیپ با انتقادهای بسیاری در زمینه ترویج کودک همسری روبه رو شده است.
وضعیتی که شرح داده شد، ازدواج را وارد مرحله ای از ابهام می کند که ناشی از ناهماهنگی میان بخش های مختلف سیاستگذاری است. فرهنگسازیِ واقعی درباره ی ازدواج در روزگار فعلی زمانی معنا پیدا می کند که بدون نگاه شعاری حقایق مختلفی همچون بار حقوقی «قرارداد ازدواج» را در قالب های مختلفی از سریال و فیلم گرفته تا ساخت ویدئوهای کوتاه برای رسانه های اجتماعی آن هم با بیانی واضح و بدون جانبداری برای گروههای مختلف روشن نماییم.
اگر مقرر است ازدواج باردیگر به اولویت ذهنی نسل جوان تبدیل گردد، احتیاج به یک نگاه منسجم و به دور از شعارزدگی وجود دارد. نسل امروز با هر فکر و عقیده ای بالاتر از آنکه به پیام های انگیزشیِ سفارشی احتیاج داشته باشد تا به دنبال ازدواج برود، نیازمند حس ثبات و اطمینان است. هر تغییری که بتواند این اطمینان را تقویت کند، در طولانی مدت اثرگذار می باشد. در مقابل، هر اقدامی که احساس بی پشتوانه بودن بعد از ازدواج را افزایش دهد، به مانع ذهنی تبدیل می شود؛ حتی اگر هم زمان ده ها کلیپ و سرود، ازدواج را تجربه ای آرام و بدون تردید معرفی کنند. گفت و گو درباره ی ازدواج نیازمند نگاه چندبعدی است؛ نگاهی که نه فقط بر تغییرات حقوقی متمرکز شود و نه فرهنگسازی را تنها راهکار بداند.
بطور خلاصه، از جانب دیگر در لایه های فرهنگی یکی از پررنگ ترین موضوعات پیرامون ازدواج، رونق واسطه گری برای آن در چند سال قبل است؛ از سایت های همسریابی دارای مجوزهای قانونی گرفته تا دعوت تلویزیون از آنهائی که خودرا کارشناس _ واسطه گر معرفی می کنند به برنامه های مختلف و حتی این اواخر خواندن سرود گروهی در مدح ازدواج و واسطه گری، توسط دخترانی که مشخص است تازه به سن تکلیف رسیده اند؛ تلاش هایی که مخاطبِ هدفش بصورت واضح قشر مذهبی و سنتی تر جامعه است. این دوگانگی اثر مستقیم بر رفتار اجتماعی دارد. پخش این کلیپ با انتقادهای بسیاری در حوزه ترویج کودک همسری مواجه شده است.
منبع: khatoonyar.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب