بچه ی زعفرانیه، ما رو دور ننداز!
خاتون یار: «بچه‌ی زعفرانیه، ونک به پایین را پایین شهر می داند و نگران است که بگویند چون شوهر پولدار کرده این حرف ها را می زند...» این جملات، چکیده تمام آن چیزی است که فریبا نادری در گفت و گوی اخیر خود با لحنی که به شوخی طعنه می زند گفته است و همین ها نام او را به ترند داغِ شبکه های اجتماعی مبدل کرده است؛ نوعی از مطرح شدنِ نام که البته اصلا به سود او نیست.
به گزارش خاتون یار به نقل از ایسنا، در ایام اخیر، انتشار قسمتی از گفت و گوی فریبا نادری در یک برنامه اینترنتیِ پربازدید که معمولاً قسمتهایی از آن در فضای اینستاگرام و توییتر وایرال می شوند، بحث برانگیز شده و واکنش عمدتا منفی کاربران رسانه های اجتماعی را به دنبال داشته است؛ همانجایی که نادری با لحنی که تلاش می کرد شبیه به شوخی باشد در رابطه با رابطه و دوستی اش با نرگس محمدی ـ بازیگر ـ می گوید: «من از اون پولدار ادایی ها هستم، ولی اختلاف طبقاتی در دوستی برایم مهم نیست، ما زعفرانیه هستیم و آنها پایین تر از میدان ونک، برای ما زعفرانیه نشنین ها، ونک، پایین شمرده می شود.» این لحن که البته با پرسش های مجری برنامه، امیرحسین قیاسی تلاش می شد تا وجه شوخی آن حفظ شود به وضوح مرزبندی بالاشهر و پایین شهر را پررنگ و به صورتی بالاشهرنشینی را یک ارزش معرفی می کند. این جملات که شاید در بستر گفت وگوهای خودمانی به نظر بی اهمیت برسد، اما در فضای مجازی به سرعت به نشانه ای از خودبرتربینی و فخرفروشی این بازیگر تبدیل شد و در عرض چند ساعت بازتاب گسترده ای در رسانه های اجتماعی پیدا کرد.
تهران جایی است که خیابان ها و محله ها، فراتر از کارکرد شهری و این که صرفاً معبری برای رفت وآمد باشند، حامل معناهای اجتماعی اند. در این شهر، نام هر محله تنها یک نشانه برای آدرس دادن نیست، بلکه گاهی مبین وضعیت اقتصادی، سبک زندگی و حتی نوع ارتباطات اجتماعی افراد ساکن در آن محله است. از زعفرانیه و الهیه گرفته تا ونک، صادقیه یا نظام آباد، نام هر منطقه در ذهن شهروندان بارِ ارزشی خاصی دارد؛ نوعی سلسله مراتب نانوشته که مرزهای طبقات اجتماعی را ترسیم می کند. بنابراین است که اشاره به محله های شمالی یا جنوبی تهران، بخصوص از جانب یک بازیگر، صرفا توصیف محل سکونتش نیست؛ بلکه به صورتی بیان موقعیت اجتماعی بحساب می آید. چنین حرف هایی، حتی اگر در قالب شوخی هم بیان شوند، واکنش جمعی خواهند داشت چه برسد به آن که خانم بازیگر در طول گفت و گوی یک ساعته اش بارها به بهانه های مختلف و با بیان جملات و خاطرات پراکنده بخواهد به قول خودش نشان دهد که از سطحی از رفاه برخوردار می باشد.
شهرت منفی برای خانم بازیگر
در حقیقت جمله فریبا نادری فقط درباره‌ی «زعفرانیه» یا «ونک» نیست. او ناخواسته از زبانی بهره برده که در فرهنگ شهری امروز، نشانه ای از تمایز و برتری تلقی می شود. این لحن، بازتاب یک ذهنیت ریشه دار در قسمتهایی از جامعه است که هنوز محل زندگی را با جایگاه اجتماعی افراد یکی می دانند.
وقتی یک بازیگر در مقابل بینندگان، مرز میان خود و دیگران را با عنوان «پایین شهر» مشخص می کند، آن چه در ذهن مخاطب شکل می گیرد صرفا توصیف محل سکونت نیست، بلکه تأیید یک نابرابری و اختلاف طبقاتی است که مایه فخرفروشی می شود.
اما واکنش شدید کاربران رسانه های اجتماعی به این جمله، صرفا از سر مخالفت با یک بازیگر نبود. در حقیقت، جامعه امروز بیشتر از هر زمان دیگری نسبت به نشانه های تبعیض حساس شده است. مشکلات و تنگناهای اقتصادی و تجربه ملموس فاصله طبقاتی، سبب شده تا کوچک ترین نشانه از فخرفروشی حتی با لحنی شبیه به شوخی با واکنش منفی جمعی مواجه شود. در این ماجرا، نکته مهم سرعت و شدت واکنش ها بود. در دوره ای که رسانه های اجتماعی هر گفته ای را در چند ساعت به سوژه ای فراگیر تبدیل می کنند، بخش کوتاهی از گفت و گوی فریبا نادری کافی بود تا نام او به ترند روز برسد؛ ترندی که البته اصلا به نفع او نیست و به صورتی شهرت منفی برایش به دنبال داشت.
فریبا نادری که اخیرا با دریافت سیمرغ جشنواره فیلم فجر در راه دیده شدنِ باردیگر قرار گرفته بود، حالا با موجی از انتقاد و واکنش منفی روبه روست؛ واکنش هایی که به خاطر لحن بیانِ او با طعنه و حتی خشم هم راه است. موضوعی که نشان میدهد چهره های شناخته شده نباید نسبت به بار اجتماعی صحبت های خود بی تفاوت باشند.
از «نوکیسگی» تا بچه بالا!
از این منظر، جمله فریبا نادری بیشتر از آن که صرفا یک اظهارنظر شخصی باشد، بازنمایی ذهنیتی است که در گویش عامیانه از آن با عنوان «نوکیسگی» یاد می شود؛ ذهنیتی که میل به تمایز و نمایش فاصله طبقاتی را در پسِ شوخی پنهان می کند. نادری در ادامه‌ی گفت و گو هم ناخودآگاه به این برداشت دامن می زند؛ آن جا که می گوید: «حالا که این ها را می گویم باز هم می گویند شوهرِ پولدار کرده و از این حرف ها می زند.» سپس برای تلطیف گفته هایش، به سابقه خانوادگی اشاره می کند و می گوید مادربزرگش ساکن محله مولوی تهران بوده است، اما در آخر گفت و گو در جواب شوخی مجری، با خنده می گوید: «اگر در خانه زعفرانیه هم نمانم، می روم خانه پدرم در ونک!» جمله ای که عملا گفته های قبلی را باردیگر تثبیت می کند و به مخاطب اخطار می دهد که با یک بچه‌ی بالا طرف است!
در جامعه ای که میان «بالاشهر» و «پایین شهر» هر روز شکاف اقتصادی و فرهنگی عمیق تر می شود، هر کلمه ای در رابطه با این مرزها، حساسیت برانگیز است. واکنش ها به این اتفاق نشان داد که افکار عمومی نسبت به این نوع مرزگذاری بی تفاوت نیست و حتی ممکنست به سرعت به بحث و نقد جمعی برسد؛ نمونه آن، واکنش کاربرانی بود که علاوه بر نقد لحن و مفهوم صحبت های نادری، زندگی شخصی، گذشته و ازدواج قبلی او را هم محور انتقادات خود قرار دادند. این اتفاق نشان میدهد که وقتی سخنی نشان دهنده فخرفروشی و فاصله طبقاتی باشد، افکار عمومی نه فقط به جمله، بلکه به تمامی موضوعات در رابطه با آن فرد واکنش نشان می دهد؛ واکنشی که حتی گاهی با قضاوت هم همراه می شود.
صداقت همیشه هم جواب نیست!
با این وجود ماجرا همین جا تمام نمی شود؛ نادری در قسمت دیگری از این گفت و گو با بیان خاطرات مختلف، خویش را فردی «عصبی، لجباز، مغرور و فحاش» معرفی نمود. هرچند بعضی کاربران این بخش از صحبت های وی را نشانه ای از صداقت دانستند، اما در حوزه رسانه، هر صراحت شخصی لزوماً ارزش حرفه ای بهمراه ندارد. برنامه ای با مخاطبان فراوان که عموم آنها را هم نسل زد (Z ) تشکیل می دهد ظرفیت بازتاب گسترده هر گفته ای را دارد و هنگامی که فردی مشهور مقابل دوربین قرار می گیرد، قسمتی از تصویر عمومی وی در ذهن جامعه شکل می گیرد. در چنین فضایی، بیان چنین خصوصیت هایی برای برخی مخاطبان می تواند به نشانه ای از رفتار قابل الگوبرداری تعبیر شود، حتی اگر قصد گوینده صرفا صداقت بوده باشد.
درسی برای افراد مشهور!
آن چه واضح است این که در این مصاحبه، نادری نشان داد چندان به حدود گفتار در رسانه توجه ندارد. صحبت های او، حتی اگر با قصد صراحت یا صداقت بیان شده باشد، می تواند بازتاب گسترده ای در فضای عمومی داشته باشد و برداشت های متفاوتی ایجاد نماید. در حقیقت این گفت و گو می تواند کلاس درسی برای سایر افراد مشهور باشد با دیدن آن، هم متوجه شوند رسانه های جمعی تا چه حد گستردگی دارند و هر سخنی می تواند فراتر از تصور، در افکار عمومی بازتاب پیدا کند و هم بیاموزند که چه حرفی را کجا و چطور بزنند.
به اجمال، به گزارش خاتون یار به نقل از ایسنا، در روزهای اخیر، انتشار قسمتی از گفتگوی فریبا نادری در یک برنامه اینترنتیِ پربازدید که به طور معمول بخش هایی از آن در فضای اینستاگرام و توییتر وایرال می شوند، بحث برانگیز شده و واکنش عمدتاً منفی کاربران شبکه های اجتماعی را به دنبال داشته است؛ همانجایی که نادری با لحنی که تلاش می کرد شبیه به شوخی باشد در ارتباط با رابطه و دوستی اش با نرگس محمدی ـ بازیگر ـ می گوید: من از اون پولدار ادایی ها هستم، ولی اختلاف طبقاتی در دوستی برایم مهم نیست، ما زعفرانیه هستیم و آنها پایین تر از میدان ونک، برای ما زعفرانیه نشنین ها، ونک، پایین شمرده می شود. تهران جایی است که خیابان ها و محله ها، فراتر از کارکرد شهری و اینکه فقط معبری برای رفت وآمد باشند، حامل معناهای اجتماعی اند. آنچه واضح است اینکه در این مصاحبه، نادری نشان داد چندان به حدود گفتار در رسانه توجه ندارد.
منبع: خاتون یار
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب