گزارش خاتون یار؛
مهاجرت نخبگان جمعیت جوانی که از کشور می رود
به گزارش خاتون یار، پدیده مهاجرت نخبگان شاید در نگاه اول ارتباطی با جمعیت کشور نداشته باشد اما در اصل یکی از موضوع هایی است که در افزایش جمعیت بسیار حائز اهمیت می باشد.
به گزارش خاتون یار به نقل از مهر، مدت هاست زنگ خطر بحران جمعیت به صدا درآمده است. علاوه بر آمار کم ازدواج و افزایش آمار طلاق در دهه گذشته میزان زادآوری هم متأسفانه به میزان قابل قبولی نرسیده است. محاسبات نشان میدهد که ازدواج در ایران در فاصله ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹، بیشتر از ۳۶ درصد کم شده است. میزان ازدواج های ثبت شده کشوری در سال ۱۳۹۲، ۷۷۴۵۱۳ مورد بوده که در سال ۱۳۹۹ این عدد به ۵۵۶۷۳۱ مورد رسیده است. بررسی آمار ازدواج هم نشان میدهد ما با یک روند شدید کاهشی در ازدواج مواجه هستیم. از طرف دیگر آمار طلاق هم در دهه گذشته افزایشی بوده است. در حالیکه در سال ۱۳۹۰، میزان طلاق در کشور ۱۴۲۸۴۱ مورد بوده است؛ این عدد در سال ۱۳۹۹ به ۱۸۳۱۹۳ رسیده است. بیشتر از یک سال از ابلاغ قانون پشتیبانی از خانواده و جوانی جمعیت می گذرد؛ قانونی که بررسی ها نشان میدهد که طی یک سال گذشته تنها یک سوم این سند اجرا شده و بیشتر از دو سوم آن روی زمین مانده است. امیر حسین بانکی پور نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی که یکی از آغازگران تصویب و اجرای این قانون از آذر ماه سال ۱۳۹۹ و رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و پشتیبانی از خانواده مجلس شورای اسلامی است؛ در گفت و گو با خبرنگار مهر اعتقاد دارد با شرایطی که دولت دارد؛ ما باید نمره قبولی به اجرای این حد از قانون به دولت بدهیم؛ البته نسبت به انتظاراتی که داریم و می خواهیم تمام قانون اجرا شود هنوز قانون پشتیبانی از خانواده و جوانی جمعیت به صورت کامل اجرا نشده است.
وی در پاسخ به این پرسش که به نظر شما کدام دستگاه اجرایی در عمل به قانون جوانی جمعیت ضعیف تر عمل کرده است اظهار داشت: متأسفانه عملکرد وزارت رفاه در اجرای قانون پشتیبانی از خانواده صفر بوده است؛ با آقای مرتضوی وزیر جدید این وزارت خانه جلسه داشتیم و به ایشان گفتیم و ایشان هم قول پیگیری سریع دادند؛ خودشان هم این کم کاری را قبول داشتند و قرار شد قرارگاه این مورد در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی شکل بگیرد. انتظار بیشتری از صدا و سیما داشتیم بانکی پور با اعلان اینکه از صدا و سیما انتظار بیشتری داشتیم تا در این مورد قوی تر وارد شود؛ اظهار داشت: انتظار این بود که در سازمان صدا و سیما قرارگاه محکمی دراین زمینه ایجاد شود. البته حجم برنامه های صدا و سیما زیاد است اما نظام مندی و مدیریتی که باید وجود داشته باشد تا درست سیاست های جمعیتی در رسانه ملی نشان داده شود؛ وجود ندارد. تابحال چندین بار به آقای جبلی تذکرش را دادیم.
جمعیت بحثی کاملاً فرابخشی است و تأثیرگذاری نهادهای گوناگونی در بحث جمعیت مطرح است
مسعود عالمی نیسی رئیس مؤسسه تحقیقات جمعیت کشور در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به وجود قوانین متضاد با قانون جوانی جمعیت اظهار داشت: لازم است ستاد ملی جمعیت قوانین و شرایطی را که مغایر با اهداف ستاد ملی جمعیت است، شناسایی کرده و نسبت به حذف آنان اقدام نموده و طرح متناسب با آنرا برای اصلاح مطرح کند. رئیس مؤسسه تحقیقات جمعیت کشور تصریح کرد: این اتفاق اگر نیفتد ما نمی توانیم با یک قانون همه چیز را تغییر دهیم جمعیت بحثی کاملاً فرابخشی است و تأثیرگذاری نهادهای گوناگونی در بحث جمعیت مطرح است. بعنوان مثال ما در حوزه مسکن قانون حریم شهرها را داریم. این قوانینی هستند که به هیچ عنوان در ظاهر هیچ ربطی به جمعیت ندارند و هیچ ارتباطی با قانون جوانی جمعیت ندارند؛ اما وجود این قوانین و رویه ها به ضرر جمعیت است. مهاجرت نخبگان پدیده ای متضاد با تلاش ها برای رشد جمعیت پدیده مهاجرت نخبگان و ادامه تحصیل جوانان ایرانی هم یکی از موضوع هایی است که شاید در نگاه اول ارتباطی با جمعیت کشور نداشته باشد اما در اصل یکی از موضوع هایی است که در موضوعات جمعیتی بسیار حائز اهمیت می باشد. مهاجرت نخبگان علاوه بر از دست رفتن فرصت های پیشرفت علمی و فناورانه به سبب این که اغلب این نخبگان در سنین جوانی هستند؛ صدمه دیگری را در مبحث جمعیت به کشور خواهد زد. خیلی از جوانانی که می توانستند در کشور مبادرت به زادآوری کرده و در افزایش جمعیت کشور و پیشگیری از پیری آن مؤثر باشند؛ عزم ترک وطن کرده اند. در کنار تمامی ناکارآمدهای و کمبودها و آماده نبودن شرایط برای فعالیت نخبگان و بازگشت نخبگانی که پیش از این مهاجرت کرده اند؛ رسانه های غربی و دشمنان ملت ایران کوشش می کنند تا با تبلیغات مسموم خود و سیاه نمایی مطلق از وضعیت ایران، نیروی انسانی و کارآمد کشور را به بیرون از مرزهای کشور هدایت کنند. در همین زمینه اخبار سیاهی منتشر گردید که از ابتدا پذیرش آن غیرقابل باور بود. در ماه های گذشته بعضی از رسانه ها اخباری را در خصوص افزایش چشم گیر مهاجرت با آمارهای سرسام آور بدون داشتن سند و یا مدرک دقیق و موثق منتشر نموده اند که هنوز هم برای تأیید آن مدرکی عرضه نداده اند. با این وجود اعداد و ارقام نخبگانی هم که به کشور بازگشته اند چندان قابل توجه نیست. چندی پیش سورنا ستاری، معاون سابق علمی و فناوری رئیس جمهور در ارتباط با بازگشت نخبگان ایرانی مقیم خارج اظهار داشته بود: در پنج سال قبل برنامه ای را برای بازگرداندن نخبگان ایرانی مقیم خارج در بنیاد ملی نخبگان اجرایی کردیم که تابحال دو هزار و ۶۰۰ نفر از این نخبگان که از ۲۰۰ دانشگاه برتر دنیا فارغ التحصیل شده اند، در چارچوب این برنامه به کشور بازگشته اند.
در بررسی هایی که از نخبگان خارج از کشور داشتیم ۶۰ درصد آنان مایل بودند به کشور بازگردند سید حسن حسینی مشاور رئیس بنیاد ملی نخبگان در گفتگو با خبرنگار مهر با طرح این سوال که نخبه چگونه تعریف می شود، اظهار داشت: این که صرفا به یک فرد برچسب نخبگی زده شود و در او توقعی ایجاد شود اقدام منطقی نیست. نخبه کسی است که احساس کند در اکوسیستمی که کار می کند می تواند خویش را اثبات کند و اگر تلاش کند می تواند خویش را در جایگاه برتر قرار دهد. مشاور رئیس بنیاد ملی نخبگان اضافه کرد: اگر فرد نخبه در حوزه تخصصی خود موفق ظاهر شود و اگر ببیند به اقداماتش احترام گذاشته می شود و برای وی ارزش قائل می شوند طبیعی است که موضوعات مالی برای او اولویت های بعدی است. در بررسی ها و پژوهش هایی که پیش از این داشته ایم؛ بیشتر از ۷۵ درصد نخبگان کشور مشتاق مشارکت در پروژه های علمی تحقیقاتی کشور بودند و احیا و آبادانی کشور دغدغه آنها بود. وی با اعلان اینکه در بررسی هایی که از نخبگان خارج از کشور داشتیم ۶۰ درصد آنان مایل بودند به کشور بازگردند؛ اظهار داشت: با این وجود چالش هایی وجود دارد که مانع این بازگشت می شود. وی در تشریح موانع و چالش های پیش رو برای بازگشت نخبگان اظهار داشت: چالش اولیه آنان اینست که مدت هاست از فضای جامعه ایرانی دور هستند. راه های ارتباطی در جامعه و در حوزه تخصصی خویش را دیگر از دست داده اند و فکر می کنند کشورشان استقبال خوبی از آنان نخواهد داشت. نخبه در هر حوزه ای نمی داند که آخرین وضعیت کشور در آن عرضه چگونه است چه شرکت ها و چه محیط هایی می توانند بستری برای ادامه پیشرفت وی در کشور باشند.
شرایط برای کار نخبگان مشمول خدمت نامشخص است حسینی با اشاره به این که چالش های سربازی از دیگر موانع بازگشت نخبگان به کشور است؛ اظهار داشت: هنوز در زمینه آمادگی شرایط برای بازگشت نخبگان مشمول خدمت، سازمان نظام وظیفه عمومی تدبیر ویژه ای نیندیشیده و روند فراخوان های عمومی برای امریه های سربازی نامشخص است. وی با تأکید بر این که برای بازگشت نخبگان تلاشهای ویژه ای خواهیم کرد اظهار داشت: برای نخبگان سعی کردیم وقتی به کشور باز می گردند کارسوق ها و دوره های علمی را برگزار نماییم. فرصت های مطالعاتی ۵۰ تا صد میلیونی داریم. بیمه و استخدام آنان را فراهم می نماییم. و از نخبگان دقیقا به همان مدلی که از دانشگاه های خارجی در کشورهای غربی استقبال می شود در دانشگاه های کشور استقبال خواهد شد. بروکراسی مانع از بازگشت نخبگان به کشور است وی با اشاره به ضرورت طراحی یک برنامه جامع در مورد مهاجرت نخبگان اظهار داشت: بسترهای بازگشت نخبگان درحال ساخت است. باید این مورد را در نظر بگیریم که برنامه به هیچ عنوان نباید کلیشه ای باشد. خیلی از نخبگان می دانند ظرفیت پیشرفت در ایران را در جای دیگری ندارند. درست است که بروکراسی و کاغذبازی در کشور آزار دهنده است اما نخبه می داند در جامعه ظرفیت های رشد و پیشرفت و نیروی انسانی آماده به کار زیاد است. بنظر می رسد علاوه بر مشکلات اقتصادی و اجتماعی ایران که پیش روی جوان نخبه ایرانی است، هنوز آینده شغلی مدون و مشخصی هم برای وی روشن نیست؛ جوانی که از کشور رفته و در کشور خارجی هم با مشکلاتی مواجه می باشد تا آن زمان که از شرایطش بعد از بازگشت به کشور مطمئن نباشد و آینده شغلی و موقعیت اجتماعی خویش را روشن و موفق نبیند مبادرت به بازگشت به کشور نخواهد کرد.
منبع: خاتون یار
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب