رقابت بر سر روان درمانی اشباع فارغ التحصیلان روانشناسی و بیکاری متخصصان
به گزارش خاتون یار در حالی بالغ بر ۲۷۰ هزار دانشجو در مقاطع و شاخه های متفاوت رشته روانشناسی و مشاوره درحال تحصیل اند که به قول صاحب نظران این حوزه، هم اکنون با اشباع فارغ التحصیلان روانشناسی و مشاوره بخصوص در کلان شهرها و در مقابل بیکاری متخصصان این رشته مواجه ایم.
به گزارش خاتون یار به نقل از ایسنا، در حال حاضر بالغ بر ۲۷۰ هزار دانشجو در مقاطع مختلف از شاخه های متفاوت رشته روانشناسی و مشاوره مشغول به تحصیل اند و کارشناسان این حوزه معتقداند عدم کنترل ورودی ها و هم تربیت فارغ التحصیلان توسط کادر علمی نا مناسب در بعضی دانشگاه ها، منجر به مواجهه با خیل عظیم فارغ التحصیلانی شده است که همگی مایل به گرفتن پروانه فعالیت و اشتغال در امر روان درمانی هستند.
فارغ از لزوم افزایش تعداد کمیسیون های تخصصی و اساتید مصاحبه کننده به منظور سرعت بخشی به روند بررسی صلاحیت متقاضیان دریافت پروانه فعالیت از سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور و هم نظارت دقیق بر کیفیت این مصاحبه ها، این حجم عظیم از فارغ التحصیلان دانشگاه های مختلف شامل دولتی، آزاد و پیام نور منجر به افزایش متقاضیان دریافت پروانه و در نتیجه طولانی تر شدن صف انتظار برای مصاحبه ها شده است.
گاها متقاضیان مطرح می کنند این صف انتظار برای آنها به دو سال هم رسیده است. با این شرایط دور از انتظار نیست که متقاضیان، عطای پروانه فعالیت را به لقایش بخشیده و به صرف عضویت در سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور در فضاهای غیر رسمی نظیر شبکه های مجازی به مردم خدمات عرضه کنند.
در حالی با عنایت به بحران کووید ۱۹ و افزایش تقاضای مردم برای دریافت خدمات روانشناسی و مشاوره، فعالیت قانونی و غیر قانونی افراد هم در این حرفه بیشتر شده است که مطالبات اولیه و حمایت های لازم از متخصصان و صاحب نظران این حرفه همچنان بی پاسخ مانده و افزایش روزافزون فارغ التحصیلان بدون در نظر گرفتن بار علمی آنها هم منجر به ایجاد رقابتی تنگاتنگ میان روانشناسان و چالشی سخت برای انتخاب روانشناس مناسب از جانب مردم شده است که به نظر می آید نظارت بر بار علمی فارغ التحصیلان این رشته برای ورود به عرصه روان درمانی ضروریست.
تربیت روانشناس با کادر علمی نامناسب دکتر مجید صفاری نیا، رئیس انجمن روانشناسی اجتماعی ایران با اشاره به اینکه هم اکنون با خیل عظیم فارغ التحصیلان رشته روانشناسی و مشاوره مواجه ایم که منجر به بیکاری افراد متخصص در این عرصه شده است، اظهار نمود: جامعه ما با کمبود روانشناس و مشاور مواجه نیست بلکه هم اکنون در شهرهای بزرگ با اشباع روانشناس و مشاور روبرو شده ایم و این امر می تواند نگران کننده باشد. گاها شاهد این هستیم که دانشگاه های دور افتاده ای که حتی کادر علمی مناسب رشته روانشناسی و مشاوره را هم ندارند، باکیفیت پایین دانشجوهای مقطع دکتری روانشناسی و مشاوره تربیت می کنند.
خیل عظیم فارغ التحصیلان «روانشناسی» و بیکاری متخصصان این استاد تمام روانشناسی اعتقاد دارد که خیل عظیم فارغ التحصیلان رشته روانشناسی و مشاوره از دانشگاه های مختلف می تواند کشور را با ازدحام نیرو و نبود شغل در این رشته طی سالهای آینده مواجه کند و برای پیشگیری از این امر باید ورودی این رشته کنترل شود.
این روان درمانگر در پاسخ به این سؤال که آیا تعداد روانشناسان حال حاضر به نسبت جمعیت کشور مناسب است؟، توضیح داد: هم اکنون به اندازه کافی روانشناس در کشور داریم. در حدود ۴۰ هزار روانشناس عضو سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور هستند و حدود ۱۵ هزار روانشناس پروانه دار از سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، قوه قضاییه و بهزیستی و سازمان ورزش و جوانان وجود دارد. بنابراین حدود ۵۰ یا ۶۰ هزار روانشناس حرفه ای آموزش دیده در کشور مشغول به کارند و این رقم به نسبت جمعیت کشور و در قیاس با کشورهای پپیشرفته متناسب و حتی رقم بالایی است.
به اندازه کافی روانشناس و مشاور داریم
وی تصریح کرد: این که تصور نماییم جامعه ما با کمبود روانشناس و مشاور مواجه می باشد و باید به تمام فارغ التحصیلان این رشته پروانه دهیم تا افراد بیشتری جذب این حرفه شوند، اشتباه است. در حال حاضر به اندازه کافی روانشناس و مشاور داریم و البته این امر به این معنا نیست که افراد به این حرفه و رشته ورود نکنند، اما هم اکنون با شرایطی مواجه ایم که رشته روانشناسی بسیار بالاتر از سایر رشته های علوم انسانی نظیر حقوق مورد توجه دانشجویان است و حجم زیادی از دانشجویان در مقاطع مختلف دانشگاه های دولتی و آزاد و غیر انتفاعی و مقطع کارشناسی دانشگاه پیام نور مشغول به تحصیل اند که به مرور فارغ التحصیل می شوند و همگی هم متقاضی روان درمانی و گرفتن پروانه فعالیت هستند و معلوم نیست چه رقابتی در این بین رخ دهد.
صفاری نیا اضافه کرد: برای مثال در ایالات آمریکا به ازای هر ۲۰۰ نفر حدودا یک روانشناس با مدرک دکترا وجو دارد. در کشور ما هم آمار همین مقدار است و میتوان گفت آمار بدی نیست اما تفاوت روانشناسان ما با سایر کشورهای پیشرفته این است که روانشناسان درحال فعالیت و عرضه خدمات در کشور ما بیشتر فارغ التحصیل فوق لیسانس هستند و در کشورهای پیشرفته مدرک اغلب روانشناسان درحال فعالیت دکتری است.
از دلسردی متقاضیان برای گرفتن پروانه فعالیت تا ضرورت بررسی سلامت روان در کمیسیون های تخصصی رئیس کمیسیون روانشناسی اجتماعی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور درباره روند صدور پروانه فعالیت روانشناسان در کمیسیون های تخصصی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور هم خاطرنشان کرد: از طرفی متاسفانه استاندارد خاصی برای صدور پروانه در کمیسیون های مختلف سازمان نظام روانشناسی وجود ندارد و خیلی از مراجعین هم از این مورد ناراحت شده و دلسرد می شوند چونکه زمان طولانی در انتظار گرفتن پروانه فعالیت هستند. با این وجود واقعیتی را باید پذیرفت که فردی که بعنوان روانشناس و مشاور در این جایگاه قرار می گیرد باید از سلامت روان کامل برخوردار باشد و برای گرفتن پروانه فعالیت وضعیت روانشناختی و علمی او مورد ارزیابی کامل قرار گیرد، چونکه برای مثال فرد مبتلا به اختلال شخصیت و یا فردی که افسرده و مضطرب است، چطور می تواند به دیگران مشاوره دهد؟. ازاین رو بررسی صلاحیت روانشناختی و علمی متقاضیان دریافت پروانه فعالیت ضروریست.
انتظار دو ساله برای دریافت پروانه فعالیت؛ چرا بررسی صلاحیت متقاضیان در کمیسیون ها طولانی است؟ به قول رئیس کمیسیون روانشناسی اجتماعی سازمان نظام روانشناسی، علت زمان بر بودن مصاحبه متقاضیان صدور پروانه فعالیت از جانب سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور، به موارد گوناگونی باز می گردد که همچون آن افزایش روزافزون تعداد متقاضیان و تعداد کم اساتید برای انجام مصاحبه ها در کمیسیون های تخصصی است.
وی افزود: از آنجائیکه انجام مصاحبه ها در کمیسیون های تخصصی به صورت مجانی از جانب اساتید انجام می شود، یک استاد بدون انگیزه مالی باید برای انجام مصاحبه زمان بگذارد. ازاین رو شاهد این امر هستیم که خیلی از استادان علاقه ای به انجام این مصاحبه ها ندارند. گاها پیش می آید که متقاضیان یک سال و نیم تا دو سال در صف دریافت پروانه فعالیت انتظار می کشند. به صورت معمول هر مصاحبه ای بین نیم ساعت تا ۴۵ دقیقه طول می کشد و طبیعتا در طول یک روز بیشتر از هشت متقاضی مصاحبه نمی شوند. سازمان نظام روانشناسی ومشاوره کشور باید از راه تعامل با سایرسازمان ها و ارگان ها منابع مالی خویش را بیشتر کند تا بتواند تعداد کمیسیون ها و مصاحبه کننده ها را افزایش دهد.
تحصیل در «روانشناسی» با هدف خوب شدن «حال»
صفاری نیا با اشاره به اینکه گاها دانشجویان مطرح می کنند که تنها با این هدف که "حالشان خوب شود" به سراغ تحصیل در رشته روانشناسی و مشاوره آمده اند و این در حالیست که اتفاقا تحصیل در این رشته برای برخی به جای حال خوب، عزت نفس کاذب به همراه می آورد، خاطرنشان کرد: در این میان برخی اعتماد به نفس کاذب پیدا می کنند که چون روانشناس هستند تمام اعمال و رفتار و گفته هایشان درست است. در واقع این موارد به درستی در مصاحبه کمیسون ها بررسی می شود.
رئیس انجمن روانشناسی اجتماعی ایران با تکیه بر این که در شهرهای بزرگ با اشباع روانشناس و مشاور مواجه ایم و این امر نگران کننده است، این را هم اظهار داشت که معمولاً روانشناسان و مشاوران به سبب این که در شهرهای کوچک مردم برای دریافت خدمات روانشناسی و مشاوره هزینه نمی کنند، متقاضی دریافت پروانه برای عرضه خدمات در مناطق خوب تهران و دیگر کلان شهرها و نه مناطق محروم و دور افتاده هستند.
از ضرورت تفاهم با سازمان امور مالیاتی تا هزینه های عوارض شهرداری؛ مطالبات روانشناسان چیست؟
صفاری نیا با تکیه بر این که ما با کمبود روانشناس مواجه نیستیم و در حالی روز به روز بر تعداد فارغ التحصیلان این رشته افزوده می شود که حمایت مطلوبی از روانشناسان پروانه دار حال حاضرانجام نمی گردد، درباره مطالبات اصلی و مشکلات روانشناسان توضیح داد: همچون مطالبات اصلی روانشناسان بیمه خدمات روانشناسی و مشاوره است. اگر این خدمات زیر پوشش بیمه های پایه و تکمیلی قرار گیرند، استقبال مردم از رفتن به روانشناسان بیشتر می شود. ازسوی دیگر پرداخت های مالیاتی روانشناسان شامل تفاهم یا مذاکراتی از جانب جامعه روانشناسی و سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور با سازمان امور مالیاتی نیست و در حالی خیلی از اصناف با این سازمان برای پرداخت های مالیاتی خود مذاکره کرده اند که هیچ سیستم حمایتی برای روانشناسان در این راستا وجود ندارد.
به نقل از ایشان، شهرداری سالیانه چندین میلیون بابت تابلوهای مطب روانشناسان عوارض می گیرد و این در حالیست که میتوان ازطریق تفاهم بین سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور با شهرداری این مشکل را حل کرد.
گرانی اجاره دفاتر و دخل و خرجی که با تعرفه های ابلاغی نمی خواند
این استاد تمام روانشناسی اشاره کرد: با عنایت به گرانی اجاره دفاتر کار، مالیات سازمان امور دارایی، عوارض شهرداری و زیر پوشش بیمه نبودن خدمات روانشناسی و مشاوره تعرفه های تعیین شده برای ۴۵ دقیقه عرضه خدمات به صرفه نیست و دخل و خرج روانشناسان و مشاوران با هم برابری نمی نماید. گاها امکان دارد تنها ۱۰ مرکز از بین ۱۰۰ مرکز مشاوره در یک کلان شهر مشغول به فعالیت باشند و بسیاری از این مراکز تعطیل می شوند و برخی هم در نهایت شراکتی با هم کار می کنند.
این روان درمانگر در بخش دیگر سخنان خود ضمن اشاره به گذشت دو سال از سر آمدن تاریخ انتصاب اعضای شورای مرکزی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور و در عین حال عدم برگزاری انتخابات برای انتصاب اعضای جدید، این بی توجهی را عدم کارایی برای پوشش مشکلات حجم عظیم روانشناسان و مشاروان دانست و با تاکید برلزوم توجه سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور به این امر، درباره سایر مشکلات موجود اضافه کرد: وجود ارگان های رقیب و مختلف در صدور پروانه مثل قوه قضاییه، بهزیستی و وزارت ورزش و جوانان منجر به موازی کاری شده و در حالی افراد از این سازمان ها و ارگان های رقیب پروانه فعالیت می گیرند که استانداردهای لازم برای عرضه خدمات روانشناسی و مشاوره به مردم را ندارند.
رئیس انجمن روانشناسی اجتماعی ایران همینطور ضمن اشاره به اهمیت حضور و عرضه نظر کارشناسی روانشناسان و مشاوران به هنگام اتخاذ تصمیمات مهم اجرایی کشور، بیان نمود: به نظر می رسد رویکرد فعلی ساختار اداری کشور بگونه ای است که روانشناسان و مشاوران تنها با معلول سر و کار دارند و تنها زمانی که مشکلی بروز پیدا می کند رفتن به روانشناسان زیاد می شود، حال آنکه باید از همان ابتدا جلوی اتخاذ تصمیمات غلط گرفته شود تا این مشکلات روانشناختی بروز نکنند. ازاین رو لازم است روانشناسان و مشاوران در تصمیم گیری های مدیران اجرایی کشور دخیل باشند.
صفاری نیا در انتهای سخنان خود روانشناسی را حرفه ای "یاورانه" دانست و خاطرنشان کرد: خیلی از روانشناسان و مشاوران پروانه دار از هیچ حمایت مالی و عاطفی و حرفه ای برخوردار نیستند. حتی روز روانشناس و مشاور نیزاز سوی دولت بعنوان یک روز ملی شناخته نشده است و با عنایت به اهمیت سلامت روان مردم لازم است از روانشناسنان حمایت های بیشتری شود تا این افراد با شوق و انرژی بیشتری به عرضه خدمات ادامه دهند.
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب