توزیع ناعادلانه ثروت در ایران به روایت آمار
خاتون یار: استناد به آمار رسمی تائیدی برای افزایش توزیع نابرابر درآمد و ثروت و افزایش فاصله طبقاتی به نفع مرفهین جامعه است، جایی که در کنار تمامی عوامل، تورم، عدم ثبات اقتصادی و سهم قابل توجه یارانه های پنهان برای قشر ثروتمند قابل تامل است.
به گزارش خاتون یار به نقل از ایسنا، طی روزهای گذشته میرکاظمی - رییس سازمان برنامه و بودجه - در اظهاراتش با انتقاد از رویه بودجه ریزی و منابع ناپایدار در بودجه های سنواتی اعلام نموده بود که این روند باعث شده دولت به سمت خلق نقدینگی و افزایش تورم حرکت نماید که در این حالت به صورتی برداشت از اقشار ضعیف صورت می گیرد و الان شاهد آن هستیم که طی سالهای گذشته ضریب جینی افزایش داشته که خود نشان دهنده رشد فاصله طبقاتی به نفع مرفهین است.
به دنبال آن، بتازگی مرکز آمار ایران گزارشی از وضعیت ضریب جینی منتشر نمود که نشان داد این شاخص پارسال افزایش پیدا کرده است؛ این ضریب که بین صفر و یک تعریف می شود هر چقدر به سمت یک حرکت نماید بیان کننده افزایش نابرابری در توزیع ثروت است.
این در حالی است که توزیع عادلانه درآمد از اهم فاکتورهای ارزیابی عملکرد اقتصادی کشورها به حساب می آید و آن طور که در گزارش های مرکز آمار ایران به آن اشاره شده در صورتیکه یک فرد در جامعه تمامی درآمد را در اختیار داشته باشد توزیع درآمد ناعادلانه ترین وضع ممکنست و زمانی که تمامی افراد به یک نسبت از کل درآمد جامعه بهره مند شوند عادلانه ترین حالت وجود دارد.
طبق این گزارش حالا مساله مهم توزیع عادلانه برمبنای توانایی های افراد مختلف است که می توانند به ایجاد تعادل و توازن بیشتر منتهی شود؛ بگونه ای که در یک جامعه متعادل شمار ثروتمندان و فقیران در کشور خیلی کم است چونکه وجود گروه های بسیار پردرآمد یا خیلی کم درآمد نشان دهنده توزیع نامناسب درآمد در آن منطقه است.
اما بررسی جزییات آمار اخیر در مورد وضعیت ضریب جینی از آن حکایت می کند که پارسال به ۰.۴۰۰۶ رسیده در حالیکه در سال ۱۳۹۸ این شاخص ۰.۳۹۹۲ بوده است که نشان از افزایش فاصله طبقاتی دارد.
در مناطق شهری نیز ضریب جینی از ۰.۳۸۲۸ به ۰.۳۸۳۵ و در مناطق روستایی از ۰.۳۵۳۹ به ۰.۳۵۹۰ افزایش پیدا کرده است.
نابرابری های ۲۰ سال قبل چگونه بوده است؟
بررسی جریان تغییرات ضریب جینی خانوارهای کشور در حدود ۲۰ سال قبل نیز قابل تامل است.
ضریب جینی از سال ۱۳۸۰ که ۰.۴۳۰۴ بوده به ۰.۴۳۵۶ در سال ۱۳۸۵ افزایش پیدا کرده ولی آنچه برای سال ۱۳۹۰ گزارش شده بیان کننده کاهش آن به ۰.۳۷۰۰ است که نشان داده است در این سال کمی از فاصله طبقاتی کمتر و توزیع ثروت نسبت به قبل برابرتر شده است.
اما در ادامه، پنج سال بعد یعنی سال ۱۳۹۵ ضریب جینی به ۰.۳۹۰۰ رسیده که بار دیگر نشان دهنده افزایش نابرابری است. در سال ۱۳۹۶ ضریب جینی به روند افزایشی ادامه داده به ۰.۳۹۸۱ و در سال ۱۳۹۷ به ۰.۴۰۹۳ می رسد.
در سال ۱۳۹۸ باردیگر ضریب جینی کمتر شده و به ۰.۳۹۹۲ کاسته می شود ولی سال قبل افزایش ضریب جینی مشهود و ۰.۴۰۰۶ گزارش شده است.
توزیع درآمد نیز عادلانه نیست
اما بیشتر یا کمتر شدن ضریب جینی به تنهایی نشان دهنده وضعیت توزیع درآمد نیست، بدین جهت برای محاسبه میزان عدالت در توزیع سهم درآمدی هر یک از گروه های جامعه در گزارش های آماری محاسبه می شود.
بر این اساس، اگر فاصله بین درآمدی که ۱۰، ۲۰ و ۴۰ درصد پایین ترین گروه جامعه به دست می آورند با درآمد ۱۰، ۲۰ و ۴۰ درصد از پردرآمدترین افراد، تفاوت زیادی داشته باشد نشان دهنده توزیع ناعادلانه درآمد در آن جامعه است.
بررسی گزارش مرکز آمار، درباره نسبت هزینه ای پردرآمدترین و کم درآمدترین بخش جمعیتی در سال ۱۳۹۸ تا ۱۳۹۹ از آن حکایت می کند که نسبت هزینه ۱۰ درصد پردرآمدترین به ۱۰ درصد کم درآمدترین جمعیت ایران از ۱۳.۶۹ به ۱۳.۹۶ افزایش پیدا کرده است.
همچنین نسبت هزینه ۲۰ درصد پردرآمدترین به ۲۰ درصد کم درآمدترین نیز از ۷.۹۷ به ۸.۱۳ رسیده است.
در مقایسه ای دیگر نسبت هزینه ۴۰ درصد پردرآمدترین به ۴۰ درصد کم درآمدترین نیز از ۴.۲۵ به ۴.۳۲ افزایش دارد.
عدم توازن توزیع درآمد و ثروت در حاشیه افزایش تورم و یارانه های پنهان
بر این اساس، پارسال عدالت در توزیع درآمد نیز بین اقشار جامعه ایرانی کاهش داشته است.
جزئیات شاخص ضریب جینی و نسبت های درآمدی جمعیت در حالی نشان از ضعیف تر شدن قشر کم درآمد و حرکت ثروت به سمت پردرآمدها دارد که در یکی- دو سال اخیر روند تورم نیز رو به افزایش رفته و الان نرخ تورم در بالاترین حد خود در حداقل هشت سال قبل در نرخ بیش از ۴۵ درصد قرار دارد؛ موضوعی که یاد شده رییس سازمان برنامه و بودجه نیز به آن بوده و از عوامل رشد این تورم را بودجه دولت عنوان کرده بود.
به نظر می رسد طی سال هایی که ضریب جینی کاهشی بوده در کنار کاهش مقطعی تورم و ثبات نسبی آن، توزیع یارانه های نقدی در آن سال ها بی تاثیر نبوده باشد، شروع توزیع یارانه نقدی ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومانی در سال ۱۳۸۹ یا یارانه های معیشتی که در سال ۱۳۹۸ در دستور کار قرار گرفته بود.
اما در این بین وجود یارانه های پنهان با حجم عظیم حدود ۱۷۰۰ هزار میلیارد تومانی قرار دارد که سهم طبقه ثروتمند و پردرآمد ایرانی در آن بسیار بالاست، گزارشی که در سال ۱۳۹۷ از طرف سازمان برنامه و بودجه منتشر نشان داد که حداقل در بخش سوخت یارانه پردرآمدترین دهک، ۲۳ برابر دهک های کم درآمد بوده است.
رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز بتازگی از وضعیت یارانه های پنهان و نحوه توزیع آن انتقاد کرده و گفته بود که که یک عده که وضعیت مالی مطلوبی داشته و دارای اموال و دارایی زیادی هستند بیشترین سهم را می برند ولی یک فرد روستایی سهم بسیار اندکی از یارانه انرژی دارد.
در هر صورت تحلیل وضعیت ضریب جینی و توزیع نابرابر ثروت و افزایش فاصله طبقاتی موضوعی است که کارشناسان مربوطه و البته مدیران دولتی می توانند پاسخگوی آن باشند.
منبع: khatoonyar.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب