بازخوانی بخشنامه ممنوعیت زباله گردی كودكان در تهران؛
انتظار معجزه از یك بخشنامه
به گزارش خاتون یار حدود هشت ماه از بخشنامه شهردار تهران در مورد ممنوعیت زباله گردی کودکان می گذرد، بخشنامه ای که قرار بود براساس آن شهرداری تهران با تشدید نظارت خود بر پیمانکاران بازیافت، مانع از به کارگیری کودکان در این بخش شده و مسئولیت قانونی خود در این بخش را ایفا کند، ولی اکنون باید دید این بخشنامه آن هم از جانب مقام ارشد شهرداری چه دستاوردی داشته است.
به گزارش خاتون یار به نقل از ایسنا، ۲۵ خرداد ماه سالجاری به مناسبت ۱۲ ژوئن بعنوان روز جهانی "منع کار کودک"شهردار تهران در بخشنامه ای اعلام نمود: " هر اقدام موثر برای کاهش و نهایتاً آخر دادن به کار کودک باید مداخله را از سخت ترین نوع مشاغل آغاز کند. در بین اشکال مختلف کار کودک، پدیده بکارگیری کودکان در فرآیند جمع آوری و تفکیک پسماند خشک، مصداقی از کار کودک در مشاغل سخت و زیان آور به حساب می آید. این نقد همواره به مدیریت شهری در طول سال های گذشته وارد بوده که نظارت کافی بر پیمانکاران خود در این بخش نداشته و در نتیجه زمینه ای برای سو استفاده از کودکان فراهم گشته است. "
شهردار تهران در این بخشنامه که چند ماده داشت اعلام می کند: "راه حل نهایی از منظر شهرداری تهران، اصلاح الگوی جمع آوری پسماند شهر تهران است که برنامه ریزی برای آن انجام شده و با اجرای آن، پدیده معروف به زباله گردی به صورت ریشه ای از میان خواهد رفت، اما تا آن زمان ضروریست برای منع بکارگیری کودکان در فرآیند جمع آوری و تفکیک پسماند خشک اقدام جدی صورت گیرد. بر مبنای طرحی که همکاران من در معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران با کمک معاونت خدمات شهری، سازمان پسماند و سازمان بازرسی شهرداری و مشارکت همه ذینفعان در سطح استان و مدیریت شهری تهیه کرده اند، شهرداری تهران آمادگی دارد با تشدید نظارت خود بر پیمانکاران بازیافت مانع از بکارگیری کودکان در این بخش شده و مسئولیت قانونی خود در این بخش را ایفا کند. در این طرح، شهرداران مناطق، مسئول برخورد با پیمانکارانی هستند که از کودکان برای جمع آوری زباله خشک استفاده می نمایند و از همشهریان تهرانی هم تقاضا می کنم هر مورد تخلفی را به ۱۳۷ اطلاع دهند. "
بخشنامه شهردار به مناطق، سازمانهای مربوطه و... ابلاغ گردید و پس از آن جوادی یگانه معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران که این طرح پبشنهاد معاونت وی بوده در گفت وگویی با ایسنا به تشریح راهکار اجرای این بخشنامه می پردازد و با تکیه بر انجام بررسی های مختلف که بیشتر از یکسال به طول انجامیده، می گوید: " بررسی ها نشان داد که معمولا این کودکان در جمع های کوچک خانوادگی کار می کنند و معمولا از کشور افغانستان و از شهر هرات آمدند که بر مبنای روابط خانوادگی در گاراژها و گودهای خارج از تهران دور یکدیگر جمع شده و مشغول زباله گردی هستند و همینطور بررسی ها نشان داده است که این افراد معمولا ظهرها سوار خودرو شده و به تهران می آیند و هر پنج الی شش خیابان در اختیار یک گروه است که موظف می باشند مخازن این خیابان ها را گشته و پسماند خشک آنرا بردارند و معمولا تا ساعت ۱۲ تا ۲ صبح هم فعال می باشند و پس از آن به همراه زباله هایشان توسط خودرو های پوشیده شده به گاراژها برگردانده می شوند و بامداد ها هم به تفکیک زباله مشغول هستند.
پیمانکاران شهرداری، مشتری زباله های کودکان کار
وی با اشاره به اینکه معمولا پیمانکار پسماند خشک شهرداری مشتری این زباله ها است، می گوید: از آنجایی که گودها و گاراژهای آنها خارج از شهر تهران است نمی توانیم در مورد محل فعالیت آنها اقدامی انجام دهیم اما می توانیم بر روی پیمانکار شهرداری نظارت داشته باشیم.
جوادی یگانه با اشاره به اینکه طبق قراردادی که شهرداری با پیمانکار پسماند خشک امضاء می کند، پیمانکار موظف به تفکیک است، می افزاید: پیمانکار باید با استقرار غرفه یا ماشین های ملودی دار مبادرت به جمع آوری زباله های خشک کند و همینطور حق استفاده از اتباع و کودکان کمتر از ۱۵ سال را هم ندارد اما به صورت غیررسمی پیمانکار این اقدامات را انجام می دهد.
مردم در صورت مشاهده کودکان زباله گرد با ۱۳۷ تماس بگیرند
ایشان در ادامه به دستوالعملی با امضای شهردار تهران در مورد مقابله با بکارگیری کودک در فرایند جمع آوری پسماند تهران اشاره می کند و می گوید: بر مبنای آن شهرداران مناطق باید با پیمانکارانی که از کودکان استفاده می نمایند برخورد کنندو هر مخزنی یک کد دارد که شهروندان می توانند در صورت مشاهده کودکان زباله گرد با ۱۳۷ تماس گرفته و گزارش دهند و شهرداران مناطق هم باید با پیمانکارانشان که از کودکان استفاده می نمایند برخورد کنند و این مورد در ارزیابی شهرداران مناطق لحاظ می شود.
وی با تکیه بر اینکه کودک زباله گرد، خود محصول یک سو استفاده و قصور است و نباید اجازه بدهیم که این سوءاستفاده از کودکان انجام گیرد، می افزاید: "مردم مطمئن باشند که به دنبال فعالیت کودک زباله گرد هیچ پولی به جیب شهرداری نمی رود و این مورد به نفع مردم نیست و بطور قطع با پیمانکارانی که از کودکان در فرایند زباله گردی استفاده می نمایند برخورد می نماییم."
به گزارش خاتون یار به نقل از ایسنا، حالا حدود هشت ماه از این بخشنامه می گذرد و تلاشهای ما برای انجام مصاحبه با شهردار تهران به عنوان صادر کننده بخشنامه بی نتیجه مانده است تا از وی در مورد تاثیرات و خروجی این بخشنامه سوال نماییم، اما در این میان رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران اعتقاد دارد که انتظار معجزه از یک بخشنامه، محال است چونکه معجزه تغییر و بهبود وقتی رخ می دهد که مسئله را درست شناخته باشیم، این مسئله اقتصادی-خدماتی را اگر بخواهیم حل نماییم، همه باهم باید با بکارگیری دانش و تجربه و همکاری برای آن وقت بگذاریم و کار نماییم.
الهام فخاری در گفتگو با ایسنا، در مورد سرانجام این بخشنامه و میزان اثر گذاری آن می گوید: همانطور که می دانید، بخشنامه تاکید بر یک اجبار اداری و اجرایی می باشد و صدور بخشنامه و ابلاغ آن به واحدهای شهرداری البته که کاری لازم بوده ولی چنان که در شهر می بینید بطور قطع کافی نیست.
بخشنامه لازم بود، اما کافی نیست
لزوم برخورد جدی و پرهزینه با قانون شکنان
وی با اشاره به اینکه زباله گردی و ماجرای پسماند در کلانشهر پیچیده ای چون تهران، مسئله هایی ازجمله زباله گردی و زباله کاری کودکان و نوجوانان را به دنبال دارد، می افزاید: گرچه این مسئله فقط با یک بخشنامه حل نمی گردد ولی ابلاغ این مقررات اداری یکی از گام ها است و آموزش کارکنان واحدها، پیمانکاران و آگاه سازی درباره ی نتایج قانونی به کارگیری کارگر کودک یا نوجوان هم کار بایسته دیگری است. افزون بر همه این ها باید ضمانت اجرایی برای اجرای قانون و مقررات باشد و هم با کسانی یا گروه هایی که قانون شکنی کنند یا قانون را دور بزنند برخورد جدی، پرهزینه و سازمان یافته ای صورت بگیرد.
رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران با تکیه بر اینکه به گمان من حلقه گم شده ماجرا اینجاست که واحد شهری و پیمانکار متخلف هنوز هم چنان که باید سزای قانون شکنی خویش را نمی بیند، می گوید: از طرفی هنگامی می توان سخن از کاهش موثر به کارگیری کارگر کودک و نوجوان در فرآیند گردآوری و بازیافت پسماند به میان آورد که فرآیند این کار تغییر کرده باشد. مثلا پاکسازی هنگام برف کاری حاکمیتی و نیازمند کنش مستقیم شهرداری به مثابه نهاد عمومی است و هنگامی که در چارچوب پیمانکاری واسپاری می شد هر سال ماجرا درست می کرد، ولی سال جاری باردیگر مستقیم خود شهرداری پایش و پاکسازی هنگام بارش را مدیریت کرده که خوشبختانه حواشی گذشته را کم کرده است. در مقایسه می توان اظهار داشت که مرحله ی گردآوری پسماند که در واقع کالای گرانبها و البته دارای تاریخ مصرف و همراه با آلودگی و به هم ریختگی هم هست یک کار نیازمند مدیریت مستقیم حاکمیتی است و آن چه می توان به پیمانکار واسپاری کرد مرحله ای است که پسماند جمع آوری شده، آماده تحویل به مراکز تفکیک و بازیافت یا دپو شده باشد و تا زمانی که پیمانکاران درگیر مرحله سیال، غیرقابل نظارت و پایش همه جانبه در گستره شهر باشند، خطر به کارگیری کارگر غیررسمی و غیرقانونی از اتباع غیرایرانی تا کودک و نوجوان، باقی خواهد بود.
پسماند تهران نیازمند تیم بازرسی ویژه
فخاری ادامه می دهد: کارگاه های جداسازی و بازیافت مکان ثابت و مشخص دارند و در این مرحله هم البته وظیفه نظارتی دیگر دستگاه ها بخصوص بازرسی و ناظران وزارت رفاه، کار و امور اجتماعی تعیین کننده است. از سویی چه بسا مسئله پسماند در تهران نیازمند تیم بازرسی ویژه برای پایش دقیق و برخورد قاطع با متخلفان در سطح استان و از جانب استانداری یا سازمان شهرداری ها باشد. مسئله تهران، چون پایتخت و هم دربردارنده حدود ۱۷ درصد از جمعیت کشور است، در بسیاری زمینه ها ملی یا استانی و فراتر از خود شهر تهران و محدوده های رسمی آن است.
وی ضمن اشاره به بخشنامه شهردار با تکیه بر اینکه بخشنامه گرچه لازم است ولی بطور قطع کافی نیست، ادامه می دهد: در کنار بخشنامه شهردار، باید استانداری و وزارت کار هم در این مورد با هم همکاری و مداخله جدی کنند چونکه کارگاه های حاشیه تهران از کنترل شهرداری تهران خارج می باشند که در همین کارگاه ها از کارگر غیرقانونی هم استفاده می نمایند، بخشی از این افراد هم ناگزیر به تن دادن کارگری زباله گردی و زباله کاری هستند که ریشه این مسئله هم در محدودیت های فرصت های شغلی، کمبود مهارت های فنی این کارگران، حاشیه نشینی، صدمه های وارده به زیستگاه های روستایی و اقتصاد روستا و شکل گیری نوعی خرده فرهنگ و خرده اجتماعی پیرو مسئله زباله در تهران است.
محاق جمع آوری مکانیزه زباله
فخاری می افزاید: این مسئله در تهران پررنگ است چون همه تلاش ها برای جمع آوری مکانیزه و سازماندار کردن فرآیند طی سالها به محاق رفته است. چنین مسئله ای به این شکل مثلا در اصفهان به عنوان یک کلانشهر بزرگ ایران نیست چون فرآیند جمع آوری تا بازیافت یا امحاء بگونه ای برنامه ریزی، انجام و پایش شده که هم جداسازی از خانه درست و به سامان پیش می رود و هم جمع آوری به شکلی حاکمیتی صورت می گیرد و در نهایت از هنگام تحویل به مقصد معاملات مالی و پیمانکاری ها جریان دارد و طبیعی است که زباله گردی هم به این شکل که در تهران می بینید در کلانشهرهای دیگری مانند اصفهان دیده نمی گردد و وقتی زباله گردی ندارید، کارگر غیرقانونی و کودک یا نوجوان هم مطرح نیست.
وی ادامه می دهد: این بایسته ها و کمبودها البته نباید ما را از پرداختن به وضعیت کنونی و کارگاه های پیدا و پنهان بازدارد. ما باید برای این مسئله چاره و برنامه ای اقتصادی - خدماتی طراحی نماییم چون مسئله پسماند در کلانشهر مسئله ای صرفاً خدماتی نیست.
تغذیه و سود سرشار از پسماند تهران
انتظار محال از یک بخشنامه!
فخاری با تکیه بر اینکه ما با مُسکن های موضعی و مقطعی نمی توانیم مشکلی مانند وضعیت پسماند تهران را حل نماییم، ادامه می دهد: نه ما، نه هیچ فرد یا گروه دیگری نمی تواند، چونکه حل این مسئله البته که شدنی است ولی نیازمند یک کار همگانی و همزمان مردم و دستگاههای مختلف ازجمله شهرداری، استانداری، اداره کل رفاه کار و امور اجتماعی و نهادهای مردمی است. هر حلقه این زنجیره که نباشد یا کار نکند، کل کار گرفتار مشکل می شود.
وی ادامه می دهد: عده ای پیرامون پسماند تهران تغذیه می کنند و سودهای سرشار و شگفت آوری نصیبشان می شود. اینها هم بطور قطع از حوزه نفوذ و منافع خود استفاده می برند و باید در روند تغییر و اصلاح فرآیند مدیریت پسماند تهران به جنبه اقتصادی و سود و زیان این لایه پنهان ولی پرقدرت توجه کرد. کسی هنوز سراغ اینها نرفته و همچنان آسوده به کار خود و در لابه لای آن به کارگیری کارگران غیررسمی و خانوادگی ادامه داده اند.
وی می افزاید: باید بگویم که آن معجزه ای که از یک بخشنامه انتظار داشته باشیم، محال است. معجزه تغییر و بهبود وقتی رخ می دهد که مسئله را درست شناخته باشیم، این مسئله اقتصادی-خدماتی را بخواهیم حل نماییم و همه باهم با بکارگیری دانش و تجربه و همکاری برای آن وقت بگذاریم و کار نماییم.
منبع: khatoonyar.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب