کاهش احتمال مصرف مواد مخدر در کودکانی که والدین کنترل گر دارند
به گزارش خاتون یار، جلوگیری از مصرف مواد مخدر در ۳ سطح پیشگیری اولیه، ثانویه و پیشگیری ثالث صورت می گیرد و این در شرایطی است که نهاد «خانواده» بخصوص والدین بعنوان یکی از عوامل موثر می توانند در مقابله با اعتیاد و جلوگیری از مصرف مواد مخدر اثرگذار باشند.
به گزارش خاتون یار به نقل از ایسنا، به صورت کلی پیش گیری از مصرف مواد در سه سطح پیشگیری اولیه، پیشگیری ثانویه و پیشگیری ثالث صورت می گیرد. پیشگیری اولیه سبب جلوگیری از شروع مصرف مواد و منجر به کاهش میزان بروز و در نتیجه کاهش میزان شیوع مصرف مواد در افراد می شود.
مخاطبان پیشگیری ثانویه هم افرادی هستند که بعد از مصرف مواد هنوز علایم بیمارگونه ای را نشان نداده اند اما در معرض خطر مبتلا شدن به مشکلات قرار دارند؛ یعنی هدف این مرحله از پیشگیری غربال کردن و درمان افراد مصرف کننده مواد در مراحل اولیه یک مشکل است. پیشگیری ثالث هم متمرکز بر گروه هایی است که از مشکلات ناشی از مصرف مواد یا همراه با آن مثل گریز از مدرسه یا خانه مشکلات تحصیلی یا جرم و جنایت رنج می برند.
خانواده سالم قادر می باشد به نیازهای اعضای خود از جنبه های مختلف پاسخ گوید. در چنین خانواده هایی فضای مقتدرانه ای وجود دارد اما در عین اقتدار، از انعطاف لازم برخوردارست. پیش از این که تصمیمی گرفته شود که بر تمامی اعضای خانواده تأثیر بگذارد، نظر دیگران هم شنیده می شود و هر عضو فرصت خواهد داشت تا احساس خویش را که برای تصمیم گیری موثر است، بیان کند. در خانواده های سالم، اعضاء در فرصت هایی دور هم جمع می شوند و زمانی را با یکدیگر سپری می کنند. در این فرصت ها، اعضاء به تبادل افکار، احساسات و عقاید خود با دیگران می پردازند.
در خانواده سالم به تفریح های شادی بخش و سرگرمی به اندازه‌ی کارهای مسئولانه مانند خانه داری، وظایف خانوادگی، کارهای مدرسه و مشاغل خارج از خانه، اهمیت و ارزش داده می شود. در خانواده سالم احساسات اعضاء پذیرفته شده و کسی به خاطر ابراز احساساتش سرزنش نمی گردد. آنها تشویق می شوند احساساتی نظیر غم، شادی، خشم، عشق، تنفر، ترس و... را نشان دهند.
نکته مهم اینست که احساسات رنج آور مانند خشم، غم، تنفر و... برای مدتی طولانی دوام نمی آورند چونکه اعضای خانواده بر روی چنین احساساتی کار می کنند و برای رهایی از آن به یکدیگر کمک می کنند. مثلاً آنها علاوه بر اینکه یاد می گیرند خشم خویش را به شکل مناسبی ابراز کنند؛ بخشیدن را هم می آموزند.
در خانواده های سالم برای برآوردن نیازهایی مانند مورد تایید قرار گرفتن، جلب توجه و محبت، صمیمیت و... از امکانات مادی (صرف پول و هزینه های اضافی) استفاده نمی شود و درصورتیکه امکانات مادی خانواده کم باشد بر آوردن نیازهای معنوی اعضاء به حاشیه رانده نمی گردد. اعضای خانواده سالم به طور جدی از دروغ گفتن و پنهان کاری در روابط خود پرهیز می کنند. در واقع آنها یاد می گیرند که حقیقت را بگویند حتی اگر ظاهرا در بعضی موارد برای شان دردسرساز باشد.
در خانواده های سالم به هر یک از اعضاء امکان رشد و بالندگی داده می شود، ازاین رو تاحد امکان، شرایط مادی و وسایل رفاهی در فضایی از تشویق، حمایت، عشق و محبت که لازمه رشد و محبت هستند، فراهم می شود و نکته قابل توجه اینست که اعضای خانواده واژه "تا حد امکان" را درک می کنند و فراتر از توان خانواده انتظاری ندارند.
فعالیت های پیشگیری متمرکز بر آگاه سازی و آموزش والدین
والدین باید از نوع مواد شایع در منطقه سکونت، شکل و اسامی رایج آنها و هم نحوه مصرف و علایم مصرف مواد آگاه باشند. والدین باید در رابطه با مواد اعتیادآور با فرزندان خود زمانی را به صحبت کردن اختصاص دهند و به آنها اطمینان دهند که اگر در ارتباط با این مساله مشکلی داشته باشند به آنها کمک خواهند کرد. البته بیان این نکته لازم است که نباید تنها در مورد جنبه های منفی مواد صحبت کنند چونکه ممکنست فرزندان جنبه های به ظاهر مثبت مواد را شنیده با تجربه کرده باشند که در این صورت صحبت های والدین خویش را باور نخواهند کرد.
افزایش مهارت های لازم برای ایجاد پیوندهای خانوادگی قوی
جوانانی که با خانواده پیوندهای عاطفی قوی و مثبت دارند کمتر به گروه ها و دوستی هایی می پیوندند که صرفا حول محور مصرف مواد شکل می گیرند. همینطور احتمال روی آوردن آنها به مواد هم کمتر است. پیوندهای خانوادگی ساز و کار اجتماعی مهمی است که می تواند خطر استفاده از الکل و سایر مواد را کاهش دهند بنابراین محیط خانواده سالم و بدون تنش، عامل مهمی در پیش گیری از ابتلای فرزندان به اعتیاد است.
در آموزش مهارت های والدینی تاکید بر برقراری ارتباط صمیمانه با کودکان، بالا بردن عزت و اعتماد به نفس، وضع مقررات روشن در خانواده، آموزش الگوی خوب بودن، تشویق کارهای سالم و خلاق و ترغیب والدین به تقویت پیوندهای بین خود از اهمیت بیشتری برخوردارست.
بالا بردن عزت و اعتماد به نفس
افرادی که مبتلا به سوء مصرف مواد می شوند، اغلب از عزت و اعتماد به نفس پایینی برخوردار می باشند. تشویق بعنوان بهترین روش تربیتی، اجتناب از تحقیر و دادن مسئولیت های مناسب بر مبنای سن و توانایی، سبب بالا بردن مهارت ها و توانایی کودک و نوجوان می شود و والدین می توانند از این راه به هدف خود برسند.
ایجاد نظام ارزشی قوی
داشتن نظام ارزشی قوی سبب می شود فرد بر مبنای نگرش و احساس خود تصمیم بگیرد. کودکان تا سن ۹ سالگی باید باورهایی در مورد صحیح یا غلط بودن رفتارها داشته باشند و بتوانند بر مبنای باورهای خود تصمیم بگیرند. طی این برنامه به والدین آموزش داده می شود که چگونه به سادگی و آزادانه در مورد ارزش های مختلف مانند اتکاء به خود و احساس مسئولیت فردی با فرزندان خود بحث و گفتگو و چگونه از جذب شدن این ارزش ها توسط فرزندشان اطمینان حاصل کنند.
وضع مقررات روشن در خانواده
کودکان در چارچوب چارچوب ها بهتر عمل می کنند. کودکان به وجود اصول خاص و مقررات روشن در خانواده احتیاج دارند. کودکان در محدودیت ها بهتر عمل می کنند. به صورت کلی هنگامی که هنجارهای خانواده و انتظارهایی که از افراد می رود، کاملا روشن باشد، به ندرت ممکنست افراد این هنجارها و انتظارات را مورد حمله قرار دهند؛ بخصوص اگر نسبت به خانواده احساس تعلق داشته باشند، علاوه بر این نحوه کنترل کودکان و نوجوانان هم باید به والدین آموزش داده شود.
زمانی که مراقبت و کنترل والدین نسبت به فرزندان شان زیاد است احتمال کمتری وجود دارد که آنها دوستانی انتخاب کنند که مواد مصرف می کنند. همینطور زمانی که کودکان در سن مدرسه هستند و اجازه دارند در خانه به مصرف نوشیدنی های بدون مجوز بپردازند، نه تنها احتمال بیشتری وجود دارد که در بیرون از خانه مواد مصرف کنند بلکه احتمال بیشتری هم دارد که مساله مصرف مواد در آنها نسبت به سایر کودکان زودتر بروز کند.
آموزش الگوی خوب بودن
والدین بهترین الگوهای زندگی فرزندان خود هستند. مطالعات نشان داده بیشترین کسانی که بر کودکان تأثیر گذارند به ترتیب عبارت از والدین، پدربزرگ و مادربزرگ، محلهای مذهبی، معلمان، گروه همسالان، ورزشکاران قهرمان، شخصیت های مذهبی، شخصیت های داستان، اشخاص سیاسی و تاریخی، محله، تلویزیون، سینما و موسیقی است. ازاین رو فرزندان خیلی از الگوهای رفتاری، خصوصیات اخلاقی، انگیزه ها و ارزش های والدین خویش را از راه فرآیندهای تقلید و همانندسازی کسب می کنند.
تشویق کارهای سالم و خلاق
تشویق می تواند در اشکال مختلفی عرضه شود. به صورت مثال تشویق و حمایت والدین از شرکت کودک در کارهای مدرسه، ورزش، موسیقی و سرگرمی های سالم یا تشویق به صورت وقت گذاشتن والدین برای فرزندان خود به قوی تر شدن پیوندهای خانواده کمک می نماید.
ترغیب والدین به تقویت پیوندهای بین خود
جلسات گروهی والدین با یکدیگر می تواند باعث تقویت محیطی عاری از مواد باشد. در این جلسات والدین به صورت منظم با هم در تماس هستند و از مسائل و کارهای فرزندانشان در رابطه با مواد آگاه می شوند. والدین می توانند نظام های حمایتی دولتی و غیر دولتی را هم در منطقه خود فعال کنند، همچون گروه هایی که می تواند این هدف را دنبال کند، انجمن اولیاء و مربیان است.
منبع: خاتون یار
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب