تمام شد؟ خیلی تاثیرگذار بود!
مجری زن، فوتبال و نگاه جنسیتی!
خاتون یار: بتازگی اظهارنظر فیروز کریمی در یکی از برنامه های تلویزیونی واکنش های گسترده ای را در رسانه های اجتماعی بدنبال داشت؛ اظهاراتی که در لایه اول شاید یک شوخی دم دستی به نظر برسد، اما در لایه های پنهان خود بازتاب یک باور ریشه دار در فرهنگ عمومی و اجتماعی است؛ نگرشی که هنوز زنان را در نقش های سنتی و خانه محور تعریف می کند و حتی اگر مجالی برای اظهارنظر به آنها بدهد در نهایت ممکنست چندان جدی گرفته نشود.
به گزارش خاتون یار به نقل از ایسنا، در ایام اخیر، جمله ای کوتاه در برنامه ای فوتبالی، موجی از بحث و واکنش را در رسانه ها و شبکه های اجتماعی ایجاد کرد. فیروز کریمی، چهره شناخته شده فوتبال، طی بخشی از صحبت هایش بدون نام بردن از المیرا شریفی مقدم، مجری برنامه های تلویزیونی که در یک برنامه صبحگاهی نسبت به سرمربی تیم پرسپولیس انتقاداتی را مطرح کرده و گفته سرمربیگری پرسپولیس جای وحید هاشمیان نیست، اظهار داشت: «گوینده ای صحبتی کرده بود که ایجاد تکدّر می کند، به عقیده من ایشان بیشتر به فکر آشپزی باشند خیلی مهم تر است، چون همسرش به من می گفت مدتهاست غذای گرم نخورده ام».
این جمله ها بلا فاصله بازتاب هایی گسترده داشت و بعضی از کاربران و مخاطبان رسانه ها آنرا نقد کردند. واکنش ها نه تنها پیرامون خود جمله، بلکه در رابطه با نگرشی که پشت آن قرار داشت شکل گرفت؛ نگرشی که زنان را در قالب سنتی نقش های خانگی تعریف می کند و از حضور و اظهارنظر آنان در زمینه های عمومی جلوگیری می کند.
گرچه کریمی شاید بعدا بتواند اظهارات خویش را با یک «شوخی کردم» ساده توجیه کند که تا حدی اعترض ها به او کمتر شود، اما اهمیت این ماجرا در بازتاب ساختار ذهنی جامعه است. این نوع جملات به شکلی انعکاس دهنده نگاه مردسالارانه ای است که هنوز در سطوح مختلف از رسانه ها تا محافل خانوادگی و اجتماعی وجود دارد. در این نگاه، حضور زنان در جایگاه هایی که بتوانند اظهارنظر تخصصی کنند همچنان با محدودیت هایی روبروست و هر اظهارنظر جدی آنان، ممکنست با طنز یا نقدی تحقیرآمیز مواجه شود.
از طرفی واکنش گسترده کاربران در شبکه های اجتماعی نشان دهنده افزایش حساسیت عمومی نسبت به چنین گفتارهایی است. نسلی که از حضور زنان در زمینه های مختلف حمایت می کند و از دیدن محدودیت های زنان ناراضی است، واکنش خویش را به بی پرواتر نشان میدهد.
در این بین، داوود عابدی، همسر المیرا شریفی مقدم که او هم مجری است به مبحث پاسخ داد. عابدی یک روز بعد از اظهارات کریمی در رابطه با همسرش، ویدیویی از خود منتشر نمود و ضمن توضیح در رابطه با هدفمندی حرفه ای همسرش، به این نکته اشاره نمود که زنان نباید فقط در قالب خانه و نقش های سنتی دیده شوند. این اظهارنظر، یادآوری می کند که جامعه امروز نیازمند بازبینی در نگاه خود به زنان است؛ بانوانی که خارج از نقش همسر یا مادر، مشغول فعالیتهای جدی در زمینه های اجتماعی و حرفه ای هستند. چنین واکنش هایی نشان میدهد بخش قابل توجهی از جامعه دیگر حاضر نیست نادیده گرفتن زنان را، حتی وقتی با پوششی از شوخی بیان می شود، بی پاسخ بگذارد. اما آیا اینها کافی است؟
البته در این میان خود وحید هاشمیان، سرمربی پرسپولیس در واکنشی حرفه ای و دور از نگاه جنسیت زده به این مساله به این پرداخت که صداوسیما میکروفون را به یک آدم غیرمتخصص در حوزه فوتبال می دهد و با انتقاد از این که این کار فقط برای جذب طرفدار و فالور است گفت مشکل از خود صداوسیما هم آغاز می شود.
رسانه این وسط کجا ایستاده است؟
رسانه ها نقش برجسته ی در ایجاد و اصلاح نگرش های عمومی دارند، با این وجود در همان برنامه فوتبالی که کریمی به شریفی مقدم سفارش کرد برود و آشپزی کند، مجری که وظیفه کنترل برنامه و تصحیح اظهارات نادرست میهمان را دارد، با هیجان می خندد و حتی از این کنایه جنسیت زده خوشحال می شود. این واکنش، مساله را از سطح یک شوخی فردی فراتر می برد و به ضعف ساختاری در درک مسئولیت رسانه ای اشاره می کند. وقتی رفتار جنسیت زده در قاب زنده تلویزیون با خنده تأیید می شود، در واقع به مخاطب پیام نادرستی منتقل می شود؛ این که تحقیر یا کوچک نمایی زنان، امری عادی و حتی خنده دار است. رسانه، که باید مرجع آگاهی و اصلاح فرهنگی باشد، در چنین لحظاتی خود به تقویت همان کلیشه هایی کمک می نماید که جامعه زنان سال هاست در کوشش برای رهایی از آنهاست.
وقتی یک مجری زن اظهارنظر می کند، باید بر پایه محتوای گفته های وی و میزان تخصصش پاسخ داد، نه جنسیت یا باورهای سنتی و اختلاف های گروهی بین قرمز و آبی. عدم پایبندی به این نکته حتی در چارچوب شوخی می تواند دستاوردهای فرهنگی قابل توجهی داشته باشد. شوخی های مبتنی بر نگاه مردسالاری نه تنها شأن حرفه ای زنان را زیر سؤال می برد، بلکه به بازتولید همان نگاهی کمک می نماید که زنان را در حاشیه نگاه می دارد.
تیغ دولبه شبکه های اجتماعی؛ از فرصت اصلاح تا گسترش باور غلط
فضای شبکه های اجتماعی نیز در این شرایط مانند یک تیغ دولبه است؛ هر کلیک و هر بازنشر موجب بیشتر دیده شدن محتوایی می شود که ترویج دهنده یک نگاه نادرست است، اما از طرف دیگر، انتشار همان ویدیو همراه با تحلیل و نقد می تواند به فرهنگ سازی و اطلاع رسانی کمک نماید. اگر کاربران بدون موضع گیری، فقط برای شوخی یا سرگرمی محتوایی را بازنشر کنند، ناخواسته به چرخه نرمال سازی رفتارهای زن ستیزانه دامن می زنند. اما اگر همین فضا برای گفت و گو، نقد و آموزش به کار گرفته شود، می تواند به ارتقاء سواد رسانه ای و فهم برخورد درست با جایگاه حرفه ای زنان کمک نماید.
ماجرای اخیر نه فقط در رابطه با یک جمله در یک برنامه تلویزیونی، بلکه در رابطه با ساختار فکری جامعه و نقش رسانه ها در بازنمایی جایگاه زنان است. اینکه چه طور جامعه، رسانه و کاربران شبکه های اجتماعی با چنین پدیده هایی برخورد می کنند، به شکلی میزان بلوغ فرهنگی و رسانه ای جامعه را نشان میدهد. حضور زنان در زمینه عمومی و حرفه ای، تنها با پشتیبانی رسانه ها و فرهنگ عمومی تثبیت می شود، نه با محدودیت های جنسیتی یا شوخی های بی ملاحظه‌ی رسانه ای.
به این ترتیب، سفارش به غذا درست کردن به جای اظهارنظر تخصصی به یک مجری زن فراتر از یک اتفاق تلویزیونی ساده نشان میدهد هنوز چه راه دور و درازی تا تغییر برخی افکار کلیشه ای باقیمانده و نگاه های مردسالارانه هنوز در بعضی لایه های فرهنگی و رسانه ای ما وجود دارد که باید فکری به حال آن کرد.
حرف آخر اینکه فیروز کریمی، چهره شناخته شده فوتبال، طی بخشی از صحبت هایش بدون نام بردن از المیرا شریفی مقدم، مجری برنامه های تلویزیونی که در یک برنامه صبحگاهی نسبت به سرمربی تیم پرسپولیس انتقاداتی را مطرح کرده و گفته سرمربیگری پرسپولیس جای وحید هاشمیان نیست، گفت: گوینده ای صحبتی کرده بود که ایجاد تکدّر می کند، از دید من ایشان بیشتر به فکر آشپزی باشند خیلی مهم تر است، چون همسرش به من می گفت مدتهاست غذای گرم نخورده ام. وقتی رفتار جنسیت زده در قاب زنده تلویزیون با خنده تأیید می شود، در واقع به مخاطب پیام نادرستی منتقل می شود؛ اینکه تحقیر یا کوچک نمایی زنان، امری عادی و حتی خنده دار است. عدم پایبندی به این نکته حتی در قالب شوخی می تواند دستیافته های فرهنگی قابل توجهی داشته باشد.
منبع: khatoonyar.ir
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب