برنامه وزارت بهداشت برای بیماری خاموش استخوان ها
خاتون یار: مدیركل دفتر مدیریت بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت ضمن اخطار نسبت به شكستگی های ناشی از پوكی استخوان بخصوص در جمعیت سالمند، در عین حال درباره اقدامات وزارت بهداشت برای كنترل، پیشگیری و درمان این بیماری توضیح داد.
دكتر افشین استوار در گفت وگو با ایسنا، درباره بیماری پوكی استخوان ( استئوپروز ) اظهار داشت: در پوكی استخوان به تدریج تراكم معدنی استخوان كاسته می شود و استخوان مستعد شكستگی می گردد. بیماری پوكی استخوان علائم شایعی ندارد، به همین جهت به آن بیماری خاموش گفته می گردد.
شكستگی؛ شایع ترین عارضه پوكی استخوان
وی اضافه كرد: یكی از مهم ترین عوارض پوكی استخوان، شكستگی است. در پوكی استخوان، استخوانی كه قوام خویش را از دست داده است با كم ترین ضربه شكسته می گردد. گاهی اوقات نخستین علامت پوكی استخوان، خود شكستگی است. برای مثال فردی در سنین بالات خم می گردد تا بند كفشش را ببندد و ناگهان استخوان مهره های كمرش دچار شكستگی می شوند. اغلب اوقات شكستگی در ناحیه لگن یا ستون مهره ها و یا در مچ دست رخ می دهد. این سه شكستگی از شایع ترین شكستگی های ناشی از پوكی استخوان است. شكستگی در ستون مهره ها باعث كمر درد شدید هنگام شكستگی و كمر درد مزمن در موارد عدم درمان شكستگی درمان، می گردد.
استوار با اشاره به اینكه خطرناك ترین نوع شكستگی، شكستگی لگن است، اضافه كرد: این شكستگی در ۲۰ درصد موارد ظرف یك سال منجر به مرگ می گردد. گاهی اوقات درصد و خطر مرگ ومیر ناشی از شكستگی لگن، از برخی از سرطان ها بیشتر است. در ۸۰ موارد افرادی كه دچار شكستگی لگن می شوند، نمی توانند به وضعیت قبلی زندگی و سطح حركتی خود بازگردند. همینطور در ۵۰ درصد موارد فرد نیازمند استفاده از عصا می گردد. در همین راستا هزینه های زیادی به فرد و جامعه تحمیل می شود؛ چون كه باید تحت عمل جراحی قرار گیرد و این جراحی ها هزینه های زیادی را به دنبال خواهد داشت.
عوامل خطر مبتلا شدن به پوكی استخوان
سرپرست مركز تحقیقات استئوپروز پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشكی تهران درباره عوامل خطر مبتلا شدن به پوكی استخوان، اظهار داشت: پوكی استخوان عوامل خطر مختلف دارد. جزء جدی از علت پوكی استخوان ژنتیك است. دیگر عوامل خطر، رفتاری یا اجتنابی هستند. از مهم ترین عوامل رفتاری، تغذیه است. در واقع كمبود دریافت پروتئین و كلسیم، ویتامین دی و سایر مواد معدنی یكی از مهم ترین عوامل افزایش مبتلا شدن به پوكی استخوان است.
پیاده روی و دویدن از پوكی استخوان جلوگیری می كنند
استوار با اشاره به اینكه عامل مهم دیگر مبتلا شدن به پوكی استخوان، عدم فعالیت بدنی است، اضافه كرد: ورزش كم و فعالیت ناكافی فرد را مستعد مبتلا شدن به پوكی استخوان می كند. به جهت اینكه در فرد تراكم استخوان افزایش یابد، باید استخوان های وی متحمل فشار شوند. ازاین رو در ورزش هایی مانند راه رفتن و دویدن این فشار به استخوان وارد شده و باعث افزایش تراكم آن می گردد. در عین حال ورزش هایی مانند شنا و دوچرخه سواری برای بیماری های قلبی _ عروقی و افزایش قدرت عضلات بسیار مفیدند، اما ورزش هایی كه باعث افزیش تراكم استخوان می شوند، برای جلوگیری از مبتلا شدن به پوكی استخوان تاثیرگذارترند.
سیگار و الكل مصرف نكنید!
وی اضافه كرد: عواملی كه مربوط به سبك زندگی فرد است مانند مصرف سیگار و دخانیات هم از علل تولید پوكی استخوان هستند. همینطور برخی از درمان ها مانند مصرف كورتون چه برای درمان و یا استفاده غیردرمانی در ورزشكاران یا داروهای شیمی درمانی برای درمان سرطان باعث بروز پوكی استخوان می شوند. ازاین رو افرادی كه كورتون یا داروهای شیمی درمانی مصرف می كنند باید از نظر پوكی استخوان بررسی شوند و درصد تشخیص پوكی استخوان، درمان شوند.
پوكی استخوان در زنان بالای ۵۰ سال شایع تر است
استوار درباره سن مبتلا شدن به پوكی استخوان اظهار داشت: پوكی استخوان یك بیماری در رابطه با سن و جنسیت است، در اغلب مواقع در افراد بالای ۵۰ سال به خصوص در ۴۰ دردصد از زنان بالای ۵۰سال (بعد از یائسگی) رخ می دهد ( این آمار در مردان بالای ۵۰ سال ۱۰ درصد است). ازاین رو سفارش ما به افراد در این سنین این است كه حتما وضعیت استخوان های خویش را بررسی كنند. آخرین مطالعات در سطح كل جمعیت نشان داده است پوكی استخوان ۱۷ درصد جمعیت بزرگسالان (زن _ مرد) را در برمی گیرد.
وی با اشاره به اینكه درباره شكستگی هم آمار دقیقی هم وجود دارد، اظهار داشت: آمارها از آن حكایت می كند كه از هر دو زن بالای ۵۰ سال، یكی از آن ها دچار شكستگی ناشی از پوكی استخوان می شوند. همینطور از هر پنج مرد بالای ۵۰ سال یك مرد دچار شكستگی می گردد.
روش های تشخیصی پوكی استخوان
استوار درباره روش های تشخیصی پوكی استخوان هم اظهار داشت: روش های تشخیصی نسبتا خوبی برای تشخیص پوكی استخوان وجود دارد. یكی از این روش ها دستگاه سنجش تراكم استخوان است كه پس از تشخیص پزشك با این دستگاه میزان تراكم استخوان فرد اندازه گرفته می گردد و بر مبنای آن خطر شكستگی و پوكی استخوان ارزیابی می گردد و اگر خطر شكستگی بالا باشد، درمان برای فرد شروع می گردد.
ابزار بین المللی فركس چیست؟
وی در ادامه درباره ابزار بین المللی فركس هم توضیح داد و اظهار داشت: ابزارهای دیگری هم خطر شكستگی را در فرد ارزیابی می كنند و یكی از این ابزارها فركس است. این ابزار بین المللی بوده و ویرایش فارسی آن هم وجود دارد. افراد می توانند به سامانه مربوط به ابزار فركس رجوع كنند و با وراد كردن اطلاعات خود در این سامانه، فركس میزان بروز شكستگی استخوان تا 10 سال آینده را در این افراد ارزیابی می نماید. پزشك بر اساس این ارزیابی های اولیه، نوع پوكی استخوان فرد را تشخیص می دهد و درمان را تجویز می كند.
راه های درمانی پوكی استخوان
استوار درباره راه های درمانی پوكی استخوان هم اظهار داشت: از طرفی درمان های بسیار خوبی هم از نظر دارویی و هم اصلاح سبك زندگی و تغذیه برای پوكی استخوان وجود دارد. اما باید توجه داشت كه درمان پوكی استخوان طولانی مدت است و از آن جایی كه این بیماری علامت هم ندارد، در خیلی از موارد با وجود تشخیص پوكی استخوان، فرد درمانش را كامل نمی نماید. فرد برای درمان باید سه تا پنج سال دارو مصرف كند تا پوكی استخوان او برطرف شود. نكته مهم در این نوع شكستگی این است كه بعضی اوقات اصلا تشخیص داده نمی گردد. همینطور شكستگی ستون مهره ها گاهی اوقات خودش را به شكل كاهش ارتفاع مهره نشان داده است كه باعث كوتاهی و خمیدگی قد می گردد.
اقدامات وزارت بهداشت برای پیشگیری و كنترل پوكی استخوان در ایران
وی با اشاره به اینكه جمعیت ایران در حال پیر شدن است، در نتیجه احتمال بروز شكستگی و پوكی استخوان در جمعیت سالمندان بیشتر است، اظهار داشت: در همین راستا وزارت بهداشت برنامه هایی را برای پیشگیری از بروز پوكی استخوان در كشور دارد. نخستین برنامه وزارت بهداشت در سطح اولیه پیشگیری ارتقای سطح آگاهی عموم درباره دلایل وقوع پوكی استخوان است. همینطور تلاش بر این است كه اگر افراد دچار پوكی استخوان هستند، سریع تر درمان شوند تا از شكستگی ناشی از آن هم جلوگیری شود.
استوار درباره اقدامات وزارت بهداشت برای افزایش آگاهی عموم درباره پوكی استخوان اظهار داشت: در جهت افزایش آگاهی عموم، كمپین ها و بسیج های اطلاع رسانی در سطح ملی توسط دانشگاه های علوم پزشكی تشكیل شده اند. تلاش بر این است كه با آموزش مردم با استفاده از واحدهای عرضه خدمت در سطح پیشگیری مانند خانه های بهداشت و مراكز بهداشتی _ درمانی، آن ها را آگاه نماییم تا خودشان بتوانند عوامل خطر مبتلا شدن به پوكی استخوان را بشناسند و سبك زندگی خویش را اصلاح كنند.
وی افزود: در اقدامی دیگر در افرادی كه به مراكز درمانی _ بهداشتی رجوع می كنند، خطر شكستگی و پوكی استخوان را ارزیابی كرده و اگر پوكی استخوان در آن ها شناسایی شود، به پزشك متخصص برای درمان ارجاع می دهیم. بیشتر از ۸۰ درصد افرادی كه دچار شكستگی ناشی از پوكی استخوان می شوند، شكستگی شان درمان می شود، اما پوكی استخوان شان درمان نمی گردد. در همین راستا تلاش وزات بهداشت برای درمان پوكی استخوان هم است تا شكستگی های بعدی در افراد رخ ندهد؛ چون كه ۵۰ درصد موارد شكستگی ها در افرادی رخ می دهد كه قبلا هم دچار شكستگی شده اند.
گرانی دستگاه های سنجش تراكم استخوان و كوشش برای افزایش تعداد آنها
مدیركل دفتر مدیریت بیماری های غیرواگیر وزارت بهداشت در انتها اضافه كرد: در سطح درمان هم تلاش ما بر این است كه سطح دسترسی مردم به خدمات تشخیصی و درمان پوكی استخوان را افزایش دهیم. تشخیص توسط دستگاه های سنجش تراكم استخوان انجام می گردد كه این دستگاه ها گران قیمت هستند و در همه جا وجود ندارند، معاونت درمان در تلاش است تعداد این دستگاه ها را در سطح كشور افزایش دهد. همینطور گسترش بیمارستان ها و افزایش متخصصین طب اورژانس و ارتوپدی در اورژانس های بیمارستان های كشور هم از دیگر اقدامات مهم در سطح درمان است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب