ابلاغ مصوبه سند ملی حقوق کودک و نوجوان توسط رییس جمهور
خاتون یار: حجت الاسلام و المسلمین سیدابراهیم رئیسی، رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه «سند ملی حقوق کودک و نوجوان» که در جلسه 806 مورخ 1397/01/21 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است، را برای اجرا ابلاغ نمود.
به گزارش خاتون یار به نقل از مرکز خبر شورایعالی انقلاب فرهنگی، کودکان و نوجوانان سرمایه های جامعه هستند و جایگاه آنان در دیدگاه اسلامی بسیار متعالی است. در طول چند دهه اخیر، مبحث حقوق کودک در عرصه بین المللی هم محور توجهات نهادهای بین المللی و دولت ها قرار گرفته است. تدوین و تصویب «کنوانسیون حقوق کودک» حاکی از دغدغه جامعه بین المللی در زمینه حقوق کودک است که جمهوری اسلامی ایران هم به این پیمان نامه بین المللی به صورت مشروط ملحق شده است. با عنایت به عدم تعیین شروط و لزوم سندی واحد که با یکپارچگی و انسجام، اصول سیاست ها و مبانی حقوقی کودک در ابعاد تربیتی، فرهنگی، بهداشتی، قضایی و حقوقی باعث وفاق و وحدت نظر مسئولین و نظام اسلامی شود و در قالب اقدام ملی ۳۴ از راهبرد کلان ۳ نقشه مهندسی فرهنگی کشور در خصوص «تدوین سند ملی کودک و نوجوان مبتنی بر آموزه ها و معارف اسلامی» و برای عرضه الگوی اسلامی- ایرانی در حوزه حقوق کودک و نوجوان؛ این سند به تصویب رسید.
متن مصوبه «سند ملی حقوق کودک و نوجوان» به شرح ذیل است:
مجلس شورای اسلامی
قوه قضائیه
هیأت وزیران
نهاد ریاست جمهوری
وزارت امور خارجه
وزارت آموزش و پرورش
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی
کلیه دستگاه ها و نهادهای ذی ربط
مصوبه «سند ملی حقوق کودک و نوجوان» که در جلسه ۸۰۶ مورخ ۱۳۹۷/۱/۲۱ شورایعالی انقلاب فرهنگی و بنا به پیشنهاد مورخ ۱۳۹۳/۱۱/۰۴ شورای فرهنگی و اجتماعی زنان و خانواده، به تصویب رسیده است، به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ می شود:
کلیات
کودکان و نوجوانان سرمایه های جامعه هستند و جایگاه آنان در دیدگاه اسلامی بسیار متعالی است. آموزه های اسلامی تمام زوایای حقوق کودکان چه قبل از تولد و چه بعد از آنرا در ابعاد فرهنگی، آموزشی، تربیتی، اجتماعی، اقتصادی و حقوقی تبیین کرده و در جهت حقوق خصوصی و حقوق کیفری ایشان ابوابی را مطرح نموده است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، قانونگذار با توجه به تعالیم اسلام و اهمیت دوران خردسالی به مبحث حقوق کودکان به صورت خاص توجه کرده است. در این راستا قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، جهت گیری هایی اساسی در زمینه های مختلف، همچون آموزش و پرورش مجانی و همگانی در همهی سطوح، بخصوص برای کودکان را مطرح کرده است. اهمیت حقوق کودک و اهتمام ویژه جمهوری اسلامی ایران جهت رعایت آن در اسناد بالادستی نظام هم مشاهده می شود.
در طول چند دهه اخیر، مبحث حقوق کودک در عرصه بین المللی هم محور توجهات نهادهای بین المللی و دولت ها قرار گرفته است. تدوین و تصویب «کنوانسیون حقوق کودک» حاکی از دغدغه جامعه بین المللی در زمینه حقوق کودک است که جمهوری اسلامی ایران هم به این پیمان نامه بین المللی به صورت مشروط ملحق شده است. با عنایت به عدم تعیین شروط و لزوم سندی واحد که با یکپارچگی و انسجام، اصول سیاست ها و مبانی حقوقی کودک در ابعاد تربیتی، فرهنگی، بهداشتی، قضایی و حقوقی باعث وفاق و وحدت نظر مسئولین و نظام اسلامی شود و در قالب اقدام ملی ۳۴ از راهبرد کلان ۳ نقشه مهندسی فرهنگی کشور در خصوص «تدوین سند ملی کودک و نوجوان مبتنی بر آموزه ها و معارف اسلامی» و برای عرضه الگوی اسلامی - ایرانی در حوزه حقوق کودک و نوجوان؛ این سند به تصویب رسید.
مقدمه
با اعتقاد به توحید و شریعت مقدس اسلام و با توجه به توجه ویژه اسلام به فرزند آوری مسلمانان، طهارت نسل و تربیت نیکوی کودکان و رشد و تکامل مادی و معنوی ایشان و با اعتقاد به این که خانواده به عنوان رکن اصلی جامعه در پرورش و رشد جسمی و روحی، عاطفی و معنوی کودک دارای مسئولیت اولیه و اساسی است و باید از حمایت ها و مساعدت های لازم دولت برای تربیت آینده سازان جامعه اسلامی برخوردار شود؛ سند ملی حقوق کودک و نوجوان منطبق با دیدگاه اسلام به شرح مواد ذیل اعلام می شود:
ماده۱- تعاریف
رشد: رسیدن به مرتبه ای از حیات که نوجوان قادر به تشخیص مصالح و منافع خود و درک حسن و قبح عمل خود باشد.
بلوغ: رسیدن به مرحله ای که علایم ثانویه جنسی ظاهر می شود.
قوانین و مقررات: در این سند منظور قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است.
مصلحت و غبطه: جلب منفعت
سرپرست قانونی: فردی که مطابق قانون سرپرستی کودکی را بر عهده دارد یا سازمان های عمومی متکفل امور صغار و ایتام مانند اداره سرپرستی مبحث قانون پشتیبانی از کودکان و نوجوانان بدسرپرست و بی سرپرست
استاندارد: حداقل شرایط ضروری و لازم در امکانات برابر تعاریف سازمان های متولی متناسب با فرهنگ دینی و ملی
عدالت بهداشتی- درمانی: دسترسی به خدمات و امکانات بهداشتی ـ درمانی برای همگان بدون تبعیض در جنسیت، جایگاه اقتصادی یا اجتماعی، منطقه جغرافیایی یا...
رفتارهای حرام جنسی: رفتارهای جنسی غیر مجاز طبق شرع یا قانون مانند خودارضایی، زنا، رابطه جنسی با هم جنس
اختلالات جنسی: بیماری ناشی از کارکرد ناسالم ارگانها یا غدد جنسی که منجر به عدم هماهنگی بین هویت جنسی و اندامهای جنسی می شود.
مالکیت آثار فکری: حق دارا بودن حقوق مادی و معنوی محصولات فکری مانند حق اختراع یا اکتشاف یا تألیف
اهلیت قانونی: صلاحیت قانونی برای داران بودن حق و اِعمال حق همچون مالکیت بر اموال و تصرف در آن
مسئولیت کیفری: انتساب جرم به مرتکب رفتار مجرمانه و ضرورت اعمال مجازات و اقدامات بازدارنده
مسئولیت مدنی: ضرورت جبران خسارات ناشی از اعمال ارتکابی
معاضدت حقوقی و قضایی: کمک و مساعدت به متهمین و مجرمین در دفاع از خود و برخورداری از محاکمه و تحمل مجازات عادلانه، تعویق صدور حکم، تعلیق اجرای مجازات، عفو و تخفیف مجازات یا استرداد مجرمین
اقلیت های دینی شناخته شده در قانون اساسی: ادیان شناخته شده در اصل ۱۳ قانون اساسی
احوال شخصیه: طلاق، نکاح، ارث، وصیت و مانند آن
ماده ۲-کودک و نوجوان
از نظر سند حاضر، منظور از کودک هر انسانی است که به سن بلوغ نرسیده باشد و منظور از نوجوان فرد بالغی است که برپایه قانون به رشد عقلی متناسب با حق و تکلیف ویژه خود نرسیده است. این تعریف شامل افراد بالغ محجور نمی گردد.
ماده ۳- حق حیات و بقا
۱. حیات موهبتی الهی است که باید از آغاز تشکیل جنین مورد حمایت قرار گیرد. هیچ کس نباید به حق حیات و سلامت جنین، کودک و نوجوان تعرض نماید و باید برای پیشگیری و مقابله با این تعرض اقدامات لازم صورت پذیرد.
۲. دولت موظف است تمهیدات و تدابیر لازم برای فرزندآوری و سلامت باروری را فراهم آورد.
۳. سقط جنین ممنوع می باشد مگر در صورت به خطر افتادن حیات مادر؛ یا پیش از چهارماهگی با وجود حرج در صورت حفظ جنین، به تشخیص مراجع ذیصلاح و بر مبنای قوانین.
ماده ۴- حق هویت
کودک از بدو تولد حق نام شایسته، ثبت تولد نزد مراجع ذی ربط، تابعیت، شناخت والدین و بستگان نسبی، سببی و رضاعی خویش را دارد.
دولت وظیفه دارد بر حفظ حق نسب کودک در ولادت های ناشی از روش های نوین باروری (از قبیل: تلقیح مصنوعی، رحم جایگزین، اهدای جنین و...) نظارت نماید.
طفل متولد از رابطه خارج از نکاح و هم کودک دارای نسب ناشناس در قالب شرع دارای حقوق مندرج در این سند است.
کودک و نوجوان حق آشنایی با ارزش ها و نقشهای جنسیّتی خود را دارا است و باید به او برای پاسداری از این ارزشها کمک گردد.
کودک و نوجوان حق آشنایی و حفظ هویتِ اسلامی و ایرانی همچون زبان و خط فارسی را دارد.
کودک و نوجوان در استفاده از زبان، گویش، پوشش و اجرای آداب و سنت های قومی و محلی با رعایت موازین اسلامی، قوانین و انسجام ملی آزاد است.
هویت دینی کودک تابع دین رسمی والدین می باشد و در صورتیکه یکی از والدین مسلمان بود دین کودک تابع دین او خواهد بود.
ماده ۵- حقوق خانوادگی
دولت موظف است برای بهره مندی کودک و نوجوان از خانواده مشروع، قانونی و شایسته کلیه اقدامات و حمایت های لازم را انجام داده و از خانواده در مقابل زمینه های بروز ضعف، نابسامانی و از هم پاشیدگی، حفاظت کند و در چارچوب ظرفیت ها و منابع خویش، از تأمین مراقبت و رشد کودک و نوجوان در خانواده، حمایت نماید.
حضانت کودک و نوجوان بر عهده والدین بوده و در صورت فقدان یکی از آنها بر عهده دیگری است. دولت موظف به اتخاذ تدابیر و انجام اقدامات لازم در این امر می باشد.
کودک و نوجوان حق «با خانواده بودن» را دارد و نباید از خانواده خود جدا شود مگر در مواردی که با تشخیص دادگاه صالح و با رعایت مصلحت و غبطه او، بودن در خانواده مخلّ سلامت جسمانی یا روانی و یا باعث انحراف اخلاقی وی باشد. در مواردی که خانواده فاقد شرایط مناسب برای نگهداری و رشد کودک یا نوجوان است دولت موظف است با تدابیر شایسته و بموقع نسبت به رفع مشکل خانواده اقدام نماید.
برای سرپرستی از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و یا دارای سرپرست فاقد صلاحیت، بستگان صالح، خانواده های داوطلب دارای صلاحیت و نهادهای صالح اجتماعی به ترتیب دارای اولویت می باشند. در هر صورت رعایت غبطه و مصلحت کودک و نوجوان با حمایت و نظارت دولت و دادگاه صالح لازم است.
کودک و نوجوان حق ملاقات و ارتباط با والدین و بستگان خود را دارد، مگر در مواردی که اعمال چنین حقی منافی غبطه و مصلحت او باشد. در مواردی که بنا بر حکم دادگاه صالح جداسازی وی از والدین یا یکی از آنها ضروری باشد، او از این حق محروم نخواهد بود مگر در مواردی که این امر سلامت جسمی، روانی و اخلاقی کودک یا نوجوان را به مخاطره اندازد.
والدین باید کودک و نوجوان را نسبت به برقراری ارتباطات شایسته خانوادگی و اجتماعی همچون روابط صمیمی با خواهر و برادر و سایر بستگان هدایت نمایند.
کودک و نوجوان در احترام به والدین، اطاعت از دستورات مشروع آنها و رفتار نیکو با سایر اعضای خانواده با عنایت به میزان رشد، مسئول می باشند.
کودک و نوجوان حق بهرهمندی از محبت و رفتار شایسته والدین به نحو عادلانه و متناسب با نیازهای مراحل رشد عاطفی را دارد. دولت موظف به اتخاذ تدابیر لازم و برنامه های آموزشی در اینباره می باشد.
والدین یا سرپرست قانونی باید کودک و نوجوان را با مراعات مصالح و منافع او و در پرتو ارزش های اخلاقی و احکام شرعی متناسب با مراحل مختلف رشد فکری، روانی و عاطفی او و منطبق با هویت جنسیتی وی، با همکاری یکدیگر تربیت نمایند و زمینه ها و عوامل مؤثر در ایجاد رذائل اخلاقی را در خانواده از بین ببرند.
والدین باید کودک و نوجوان را برای بالندگی و خودکفایی و هم مسئولیت پذیری متناسب با رشد فکری او تربیت نمایند.
والدین در تربیت کودک و نوجوان از حق اعمال نظارت و دخالت بر رفتار او برخوردار بوده و حق دارند با استفاده از شیوه های تشویقی و در موارد ضرورت بازدارنده با رعایت مصلحت و در قالب ضوابط شرعی عمل نمایند.
ماده ۶- حقِ سلامت
کودک و نوجوان از حق سلامت جسمی و روانی و هم بهره مندی از استاندارد بهداشت و زندگی سالم و تسهیلات لازم برای درمان بیماری و توانبخشی برخوردار می باشد.
والدین و دولت باید در جهت مراقبت های دوران حاملگی و حفظ سلامت جنین و پیشگیری از تعرض و صدمه به آن اقدامات شایسته را به عمل آورند.
کودکان و نوجوانان را نمی توان مبحث تحقیق و آزمایش های پزشکی قرار داد، مگر در صورت نیاز برای سلامت و حیات آنان با رعایت ِموازین پزشکی، حقوقی و اخلاقی و رضایت ولی یا سرپرست قانونی وی. تا وقتی که می توان آزمایشهای پزشکی را روی بزرگسالان انجام داد، نباید روی کودک و نوجوان این آزمایش ها انجام پذیرد.
دولت موظف است برای برخورداری کودکان و نوجوانان از تسهیلات بهداشتی و خدمات درمانی استاندارد، به منظور جلوگیری از بیماریها و درمان بیماریهای جسمی و اختلالات روانی، اقدامات ذیل را به عمل آورد:
الف) پیش بینی و اجرای برنامه های لازم برای کاهش میزان مرگ و میر نوزادان و کودکان.
ب) جلوگیری از ابتلای کودکان به بیماریهای ارثی یا خطرناک از راه مشاوره و انجام آزمایش پزشکی پیش از ازدواج وتقویت مراکز مشاوره ژنتیک.
ج) تأمین مراقبت پزشکی پیشگیرانه، کنترل بیماری و سوء تغذیه و هم فراهم نمودن مراقبت بهداشتی لازم برای مادران در دوران بارداری، زایمان و شیردهی.
د) ارتقای آگاهی والدین در مورد رفتارهای خطرناک آنان برای سلامت کودک و نوجوان همچون مصرف مواد مخدر و مسکرات و دیگر مواد مضر.
ه) ترویج تغذیه نوزادان با شیر مادر.
و) جلوگیری از معلولیت و بیماری کودکان از راه واکسیناسیون، شناسایی زودهنگام و جلوگیری از پیشرفت آنها و در صورت امکان درمان آنها.
ح) اقدامات لازم برای کاهش حوادث و مخاطرات نسبت به کودکان و نوجوانان و توجه به ایمنی آنان در محیط خانه، مراکز نگهداری و آموزشی و اجتماع.
ط) مبارزه با سوءتغذیه و بیماریها در قالب مراقبت های بهداشتی اولیه از راه استفاده از فناوری روزآمد و فراهم نمودن مواد غذایی مقوی و حلال، آب شرب سالم، هوای سالم و مقابله با خطرات ناشی از آلودگی محیط زیست.
ی) حمایت حقوقی و قضایی از زنان شاغل آبستن و شیرده و ایجاد تسهیلات شغلی متناسب با مسئولیت های مادری
ک) حمایت ویژه از کودکان و نوجوانان دارای بیماریهای خاص.
ل) توسعه عدالت بهداشتی ـ درمانی برای تضمین سلامت کودکان و نوجوانان در سرتاسر کشور
هر کودک و نوجوان حق دارد در یک محیط سالم زندگی نماید. دولت و جامعه باید تمام اقدامات لازم را جهت حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست سالم برای نسل کنونی و نسلهای آتی به عمل آورند.
کودک و نوجوان از حق عفت و سلامت جنسی از راه حفظ حریمهای جنسی و پیشگیری از دسترسی به محرک های جنسی، محافظت از وی در مقابل تعرضات جنسی، جلوگیری از رفتارهای حرام جنسی و درمان اختلالات جنسی بهره مند می باشد.
کودکان در آستانه بلوغ، از حق آگاهی از احکام شرعی و فراگیری مهارت های در رابطه با بهداشت جنسی در قالب موازین شرعی و اخلاقی، متناسب با جنسیت خود برخوردار می باشند. خانواده و دولت وظیفه دارند با رعایت حریم های جنسی و عفاف از هوشیارسازی زودهنگام غریزه جنسی آنان پیشگیری کنند.
کودکان و نوجوانان معلول جسمی و ذهنی، حق بهره مندی از پرورش استعدادها و توانمندی ها و تسهیل مشارکت فعال و مؤثر در عرصه زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی را دارند.
دولت موظف است امکانات و مراقبتهای ویژه برای کودکان و نوجوانان معلول را متناسب با نوع معلولیت و استطاعت والدین یا سرپرست آنها، با رعایت احترام به کرامت انسانی و با عنایت به منابع موجود تأمین و برنامه ریزی نماید به نحوی که این کودکان و نوجوانان به صورت مؤثر به آموزش، تربیت، تفریح و سرگرمی، خدمات بهداشتی، مراقبتی، درمانی، خدمات توانبخشی، آمادگی برای اشتغال و رسیدن به استانداردهای زندگی و حضور فعال اجتماعی دسترسی داشته باشند.
ماده ۷- حق تفریح، بازی و ورزش
کودک و نوجوان حق دارد متناسب با سن و جنس خود از تفریح، بازی و ورزش که زمینه رشد جسمی، روانی، اجتماعی، اخلاقی و معنوی او را فراهم آورده و متناسب با فرهنگ ملی و اسلامی باشد برخوردار شود.
کودک و نوجوان حق دارد از اسباببازیهای استاندارد مطابق با نیازمندی های خود و توانمندی سرپرست قانونی خویش بهره مند شود.
کودک و نوجوان از حق دسترسی به امکانات و فضاهای بازی، ورزش و تفریح امن و استاندارد برخوردار می باشد. دولت موظف است در اینباره، زمینه ها و بسترهای مناسب را بخصوص برای اوقات فراغت فراهم آورد.
ماده ۸- حقوق فرهنگی، آموزشی و تربیتی
تربیت و آموزش صحیح، حق کودک و نوجوان است و مسئولیت آن بر عهده والدین یا سرپرست قانونی و هم دولت می باشد و شامل موارد ذیل می شود:
الف) تأمین سلامت معنوی، تقویت شناخت و ایمان به خداوند، آموزش قرآن و اعتقادات و تثبیت آموزه های دین اسلام؛
ب شناخت و تقویت فضائل اخلاقی مبتنی بر تقوای الهی و مصونیت از انحرافات اعتقادی و ناهنجاری های فرهنگی و اخلاقی؛
ج) آموزش احکام و آداب زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی مبتنی بر آموزه های دینی؛
د) کسب مهارت های لازم برای داشتن زندگی مسئولانه در جامعه همراه با احترام به ارزش های مذهبی و ملی؛
هـ) شناخت ارزش ها و هنجارهای در ارتباط با محیط زیست و استفاده بهینه از آن؛
دولت موظف است در جهت تأمین حقوق آموزشی، تربیتی و فرهنگی کودکان و نوجوانان اقدامات ذیل را به عمل آورد:
الف) دسترسی به آموزش مجانی از دوره ابتدایی تا انتهای دوره متوسطه و مقابله با محرومیت از تحصیل یا اجبار به ترک آن؛
ب) تسهیل دستیابی کودک و نوجوان به امکانات و ابزار نوین علمی و آموزشی؛
ج) فراهم نمودن فرصت برای کودکان و نوجوانان جهت کشف استعدادها و شناسایی و پرورش کودکان و نوجوانان دارای استعداد درخشان در زمینه های گوناگون؛
د) تأسیس، گسترش و تقویت امکانات و مراکز فرهنگی مختص کودک و نوجوان با رعایت ضوابط اسلامی؛
هـ) ایجاد و گسترش رشته های تخصصی در رابطه با کودکان و با تاکید بر مبانی اسلامی ـ ایرانی در مراکز آموزش عالی حوزوی و دانشگاهی؛
و) عرضه محتواهای آموزشی و تربیتی برای والدین و مربیان کودک و نوجوان
کودک و نوجوان حق دسترسی به اطلاعات، بخصوص اطلاعات در ارتباط با سلامت جسمی، روانی و رشد اخلاقی و معنوی متناسب با سطح درک خود را دارد و در این خصوص دولت موظف به انجام اقدامات زیر است:
الف) پشتیبانی از تولید محصولات علمی و فرهنگی برای آنها یا در رابطه با آنان بخصوص در رسانه های جمعی و گسترش فرهنگ مطالعه مفید در کودکان؛
ب) تأسیس و پشتیبانی از کتابخانه ها و مراکز پرورش و رشد کودک و نوجوان و بهره گیری از ظرفیت مساجد و دیگر مراکز دینی در جهت تأمین حقوق تربیتی آنان؛
ج) بهره گیری هدفمند و مناسب از همکاری های داخلی و بین المللی در تولید، تبادل و انتشار مطالب مفید برای کودکان و نوجوانان بخصوص از منابع اسلامی؛
د) توجه خاص به نیازهای زبانی کودکان با در نظر گرفتن تفاوت های زبانی؛
هـ) تشویق رسانه های جمعی بر توجه خاص به نیازهای در ارتباط با کودکان و نوجوانان دارای نیازهای خاص مانند معلولین یا ایتام؛
و) حمایت و مراقبت از کودکان و نوجوانان در مقابل اطلاعات، محصولات و آثار مضرّ به سلامت جسمی، روانی، اخلاقی یا معنوی آنان و تهیه راهنمای مناسب در این باره؛
کودک و نوجوان از حق شرکت در اجتماعات و مجامع شامل عبادی، فرهنگی و سیاسی در قالب قانون و شرع برخوردار می باشد.
هر کودک یا نوجوان از مالکیت آثار فکری خود همچون دستاوردهای علمی، ادبی و هنری خویش برخوردار می باشد.
ماده ۹- حقوق اقتصادی
کودک از زمان انعقاد نطفه، از حقوق مالی برخوردار می باشد و مالکیت وی مشروط بر این است که زنده متولد شود و حق تصرف وی در اموال و حقوق مالی خود مشروط به اهلیت قانونی می باشد.
تأمین هزینه های لازم و متعارف کودک و نوجوان از راه حلال بر عهده ولی یا سرپرست قانونی او است در صورتیکه وی دارای تمکن مالی باشد ولی قهری می تواند با رعایت مصلحت او هزینه های مزبور را از اموال وی دریافت نماید و دولت باید اقدامات قانونی و حمایتی مؤثر درمورد التزام والدین یا سرپرست قانونی او به ایفای این تعهدات را اتخاذ کند در مواردی که کودک یا نوجوان و مسئول تأمین هزینه های وی فاقد تمکن مالی باشند دولت موظف به پشتیبانی از آنان است.
کودک و نوجوان از حق تربیت اقتصادی از قبیل: آشنایی با قوانین و احکام شرعی، تقویت روحیه احسان و انفاق به نیازمندان، فراگیری الگوی مصرف، حرفه آموزی متناسب با سن، جنسیت و سایر شرایط خود برخوردار می باشد.
کودک و نوجوان از حق تأمین اجتماعی برخوردار می باشند. دولت موظف است امکانات و شرایط لازم برای تأمین این حق را فراهم نماید.
اشتغال کودک پیش از رسیدن به سن قانونی کار ممنوع می باشد.
نوجوان بعد از رسیدن به سن قانونی کار متناسب با سن، جنسیت و توانایی با اذن ولی و سرپرست قانونی، از حق اشتغال برخوردار می باشد. اشتغال وی در هر گونه کار خطرناک یا کاری که از تحصیل وی ممانعت کند یا مضر به سلامتی یا رشد جسمی یا روانی او باشد ممنوع می باشد و باید از شرایط کار مناسب و دریافت دستمزد عادلانه برخوردار باشد.
ماده۱۰- حقوق قضایی
کودکان و نوجوانان بدون لحاظ جنسیت، قومیت، موقعیت اجتماعی یا اقتصادی خود یا خانوادهی خویش در مقابل قانون مساوی هستند.
کودک پیش از رسیدن به سن بلوغ فاقد مسئولیت کیفری است. لیکن در صورت ضرر رساندن به دیگران دارای مسئولیت مدنی است.
نوجوان نسبت به هر گونه محرومیت از آزادی از قبیل احضار، جلب، بازداشت، حبس، از مصونیت برخوردار می باشد مگر به باعث قانون و در محدوده قانون.
نوجوانی که متهم به ارتکاب بزه شود، در جهت دادرسی عادلانه از حقوق زیر برخوردار است:
الف) اصل بر برائت او است مگر آنکه فعل یا ترک فعل ارتکابی وی مطابق قانون، بزه بوده و مطابق با قانون هم به اثبات برسد؛
ب) حق اطلاع یافتن سریع از اتهامات وارده به صورت مستقیم یا از راه والدین و سرپرست قانونی؛
ج)حق برخورداری از ضابط ویژه کودکان و نوجوانان؛
د) حق رسیدگی به افترا توسط مقام یا مرجع قضایی تخصصی با حضور وکیل و با برخورداری از معاضدت حقوقی و قضایی و مجانی بودن این خدمات در صورت فقدان تمکن مالی؛
ه) عدم اجبار به ادای شهادت و اعتراف به ارتکاب جرم؛
و) غیرعلنی بودن کلیه مراحل رسیدگی و محرمانه بودن اطلاعات در رابطه با پرونده؛
نوجوانی که محکوم به ارتکاب بزه شود مطابق قانون مجازات خواهد شد و از حقوق زیر هم برخوردار است:
الف) امکان اعتراض به رأی و تجدیدنظر خواهی(قبل از محکومیت نهایی)
ب) بهره مندی از مراکز اصلاح و تربیت استاندارد و برخورداری از آموزش، پرورش و رفتار مطابق با کرامت انسانی و متناسب با مقتضیات و شرایط سنی؛
ج) ارتباط با اعضای خانواده و هم قیم و سرپرست از راه ملاقات، تماس تلفنی و نامه نگاری مگر این که مطابق قانون، این امر، خلاف مصلحت او باشد؛
ماده ۱۱- حق امنیت
کودک از بدو تولد در مقابل تمام اشکال استثمار و سو استفاده مصونیت دارد. تحقیر، شکنجه بدنی و روانی او ممنوع می باشد.
در پشتیبانی از امنیت کودک و نوجوان باید تدابیر ذیل انجام پذیرد:
الف) پیشگیری و مقابله با ربوده شدن، فروش و یا قاچاق کودکان و نوجوانان به هر شکل و یا با هر هدف؛
ب) پیشگیری و مقابله با تکدی گری کودکان و نوجوانان؛
ج) پیشگیری و مقابله با استفاده کودکان و نوجوانان از مواد مخدر، روانگردانها، مسکرات و مواد مضر و یا به کارگیری آنان در تولید، قاچاق، ترویج و یا خرید وفروش و یا نگهداشت آن؛
د) پیشگیری و مبارزه با جرائم جنسی ضد کودک یا نوجوان و عرضه آثار مستهجن به او همچون از راه فضای مجازی یا استفاده از او برای تهیه، توزیع، فروش و نگهداری این آثار؛
ه) تشدید مجازات افراد ترغیب کننده، آموزش دهنده یا به کارگیرنده کودکان و نوجوانان به انواع جرائم
کودکان و نوجوانان قربانی تمام اشکال استثمار و سوءاستفاده، برای تسریع بهبود جسمی و روحی و تسهیل بازگشت به زندگی سالم اجتماعی از حق بهرهمندی از اقدامات لازم متناسب با نظام تعلیم و تربیت اسلامی برخوردار می باشند.
در جنگ ها و مناقشات مسلحانه؛ خانه، خانواده، مدارس، محل تجمع و نگهداری کودکان مانند مهد کودک ها یا مدارس دارای مصونیت می باشند؛ و در حملات نظامی و بلایای طبیعی باید از کودکان و نوجوانان حمایت ویژه به عمل آید.
استفاده از کودکان در مناقشات مسلحانه ممنوع می باشد.
کودکان و نوجوانان آواره، پناهنده، مهاجر و فاقد تابعیت باید در قالب قانون مورد حمایت قرار گیرند.
ماده ۱۲- حق کودکان اقلیت های دینی
کودکان و نوجوانان متعلق به اقلیتهای دینی شناخته شده در قانون اساسی، حق آزادی انجام مراسم و تعلیمات دینی و امور در ارتباط با احوال شخصیه بر طبق آیین خود در محدوده قانون را دارا می باشند.
ماده ۱۳-
الف) کلیه دستگاه های در رابطه با امور کودکان و نوجوانان بر حسب وظایف دستگاهی و سازمانی باید با اتخاذ تدابیر قانونی، تصمیمات و برنامه ریزی راجع به آنان، مواد مندرج در این سند را اعمال نمایند.
ب) این سند مبنای معرفی و تبیین جایگاه کودکان و نوجوانان در نظام جمهوریاسلامیایران در مجامع بین المللی قرار می گیرد و از تاریخ تصویب، مفاد در رابطه با کودکان و نوجوانان در معاهدات بین المللی در جهت این سند قابل اجراست و قوانین و برنامه های مغایر هم باید اصلاح گردد.
ماده ۱۴- این سند مشتمل بر کلیات، مقدمه و ۱۴ ماده در جلسه ۸۰۶ مورخ ۲۱/ ۱/ ۱۳۹۷ شورایعالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید.
سید ابراهیم رئیسی
رئیس جمهور و رئیس شورایعالی انقلاب فرهنگی
[۱]- کودک در مصوبات شورایعالی انقلاب فرهنگی:
۱. سند نقشه مهندسی فرهنگی مصوبه جلسه ۷۳۱ شورایعالی انقلاب فرهنگی مورخ ۱۵/ ۱۲/ ۹۱ راهبرد کلان ۳: خانواده و کودک، راهبرد کلان ۴: ارتقای نرخ باروری متناسب با آموزه های اسلامی و اقتضائات راهبردی کشور، راهبرد کلان ۵: سبک زندگی اسلامی ایرانی (اقدامات ملی ۱۸: مدیریت و برنامه ریزی راهبردی مهدکودک ها)
۲. منشور حقوق و مسئولیت های زنان در نظام جمهوری اسلامی ایران مصوبه جلسه ۵۴۰ شورایعالی انقلاب فرهنگی مورخ ۳۱/ ۶/ ۱۳۸۳ (بندهای ۱۴-۲۰ و ۳۴-۳۵ و ۴۶ و ۵۹ و ۹۶ و ۱۲۰)
۳. «سند تحول بنیادین آموزش و پرورش» مصوبه جلسه ۶۹۷ شورایعالی انقلاب فرهنگی مورخ ۲۲/ ۶/ ۱۳۹۰
۴. «سند نقشه جامع علمی کشور» مصوبه جلسه شماره ۶۷۹ شورایعالی انقلاب فرهنگی مورخ ۱۴/ ۱۰/ ۱۳۸۹ (بند ۳۶ راهبرد کلان۶)
۵. آئیننامه شورای نظارت بر ساخت، طراحی، واردات و توزیع اسباببازی کودکان مصوبه جلسه ۴۲۲ شورایعالی انقلاب فرهنگی مورخ ۱۶/ ۴/ ۱۳۷۷
۶. اساسنامه سازمان دانشآموزی مصوبه جلسه ۴۴۱ شورایعالی انقلاب فرهنگی مورخ ۲۱/ ۲/ ۱۳۷۸
۷. اساسنامه بنیاد ملی بازیهای رایانهای مصوبه جلسه ۵۸۴ شورایعالی انقلاب فرهنگی مورخ ۳۱/ ۳/ ۱۳۸۵
۸. سند نهضت مطالعه مفید مصوبه جلسه ۶۷۳ شورایعالی انقلاب فرهنگی مورخ ۴/ ۸/ ۱۳۸۹ (بندهای ۴، ۴- ۶، ۷)
۹. سند امور نخبگان مصوبه جلسه ۲۴۸ شورایعالی انقلاب فرهنگی مورخ ۱۱/ ۷/ ۱۳۹۱ (اقدامات ملی راهبرد ۲ بندهای ۲، ۳، ۱۰، ۱۱)
منبع: خاتون یار
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب