همزمان با هفته آگاهی از مصرف آنتی بیوتیك مطرح شد
عوارض مصرف خودسرانه آنتی بیوتیك ها
به گزارش خاتون یار معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی ضمن تشریح عوارض مصرف خودسرانه آنتی بیوتیك ها و بروز مقاومت های آنتی بیوتیكی، درباره چگونگی كنترل مقاومت های آنتی بیوتیكی در بیمارستان ها توضیح داد.
دكتر فرزاد پیرویان در گفتگو با ایسنا، با اشاره به تاریخچه و قدمت كشف آنتی بیوتیك ها، اظهار داشت: نخستین بار چینی ها حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح به شكل تجربی از برخی مواد مانند شیره های كپك زده بعنوان ضد میكروب ها استفاده كردند اما، حدود سال ۱۹۲۰ دانشمندی به نام فلمینگ متوجه اثر ضد میكروبی قارچ پنی سیلین كه روی نان به شكل كپك و در سایر مكان های دیگر هم وجود داشت، شد. بعضی از این دانشمند بعنوان كسی كه آنتی بیوتیك را كشف كرده یاد می كنند؛ در حالیكه هاروارد فلوری برای نخستین بار پنی سیلین را خالص كرد و از آن برای درمان عفونت ها تحت عنوان آنتی بیوتیك بهره برد.
آنتی بیوتیك ها موثر در درمان بیماری های باكتریایی وی با اشاره به اینكه این دارو سبب مرگ یك عامل زنده در بدن مانند باكتری ها می شود، اضافه كرد: آنتی بیوتیك ها برای درمان بیماری های باكتریایی تجویز می شوند. از آنجایی كه باكتری ها دارای انواع مختلفی هستند، برای هر كدام از آنها باید نوع خاصی از آنتی بیوتیك را تجویز كرد. همین مبحث اهمیت تجویز آنتی بیوتیك توسط متخصصان را آشكار می كند؛ چونكه دقیقا با شناخت نوع باكتری می توان به مقابله با آن رفت. بیماری هایی مانند عفونت تنفسی باكتریایی، عفونت ادراری باكتریایی، سل و.... همگی جزئی از بیمای هایی است كه به درمان با آنتی بیوتیك مناسب با خود پاسخ خواهند داد.
چه زمانی باكتری، مقاوم به درمان خوانده می شود؟ معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی درمورد حساسیت های موجود در جهت مصرف دقیق آنتی بیوتیك ها، اظهار نمود: آنتی بیوتیك تنها زمانی به درمان پاسخ می دهد كه با تشخیص پزشك، در یك مدت زمان و یك غلظت خاص در اختیار بیمار قرار گیرد؛ در این صورت است كه می توان امیدوار بود میكروب از بین می رود و بدن قدرت دفاع از خود در مقابل بیماری را دارا می شود. بیماری هنگامی به بدن شخص نفوذ می كند كه سیستم ایمنی قدرت مقابله با آنرا از دست داده است. در حالت عادی شاید روزانه میكروب های زیادی وارد بدن شخص شود، اما از آنجایی كه بدن می تواند با آن روبرو شود بیماری هم به سراغش نمی آید. در صورت بروز بیماری با تجویز و مصرف آنتی بیوتیك به بدن كمك می نماییم به بیماری غلبه كند.
وی با تاكید بر اینكه انتخاب داروی مناسب در دوز و قدرت مناسب در طول مدت زمان كافی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، خاطرنشان كرد: استفاده خودسرانه دارو بدون شناخت دقیق نوع باكتری آنهم در مدت زمان كوتاه می تواند سبب شود میكروب كشته نشده و یا به مرور زمان كشته شود كه این مورد به میكروب فرصت خواهد داد راه مقابله با آنتی بیوتیك را كشف كند؛ چونكه میكروب هم دارای سیستم داخلی هوشمند است. ادامه دار شدن روند فوق سبب می شود مقاومت دائمی در مقابل دارو پیش آید؛ یعنی دیگر مانند گذشته دارو نمی تواند به داخل سلول میكروب نفوذ كرده و سیستم حیاتی آنرا مختل كند. این جهش ژنتیكی كه در میكروب به واسطه مصرف غلط دارو به وجود آمده است، به نسل های بعد آن هم منتقل شده و انواع پیشرفته تری از میكروب پدید می آید. موضوعی كه حالا به صورت ملموس تر مشاهده می شود، ایجاد مقاومت دارویی به میكروب های سرماخوردگی است چنانچه دیگر آنتی بیوتیك هایی مانند آموكسی سیلین مانند گذشته به درمان پاسخ نمی دهد.
وی با تاكید بر مدت زمان مصرف آنتی بیوتیك طبق تجویز پزشك، اظهار نمود: با شروع مصرف دارو امكان دارد علایم بیماری در فرد كاهش یافته یا موقتا از بین برود؛ این مورد سبب می شود فرد با فرض اینكه بیماری اش درمان شده مصرف دارویش را قطع كند. قطع مصرف ناگهانی دارو می تواند سبب ایجاد مقاومت در درمان شده و میكروب به صورت كامل از بین نرود؛ ازاین رو تا قبل از اتمام داروی خود هیچگاه نباید مصرف آنرا قطع كرد.
كنترل مقاومت دارویی در بیمارستان ها چگونه انجام می شود؟ پیرویان مبحث مهم دیگر را ایجاد مقاومت میكروبی در سطح بیمارستان ها دانست و اضافه كرد: در بیمارستان ها تجمع بیماران مختلف با بیماری های متفاوت و میكروب های متفاوت، می تواند شرایط را بگونه ای فراهم آورد كه یك میكروب مقاوم به درمان به بیماران دیگر منتقل شده و گسترش یابد. در بیمارستان ها داروهای متنوع برای مقابله با میكروب ها تجویز می شود و از سویی امكان دارد میكروبی از بدن بیماری كه نوع خاصی از آنتی بیوتیك را مصرف می كند به بدن بیمار دیگری كه نوع دیگری از آنتی بیوتیك را دریافت می كند، منتقل شود و از آنجایی كه دارو برای این میكروب جدید تجویز نشده، احتمال دارد ایجاد مقاومت تسریع شده و باكتری های مقاوم به درمان شدیدتری مشاهده نماییم.
وی ادامه داد: بنابراین در بیمارستان ها سیستمی تحت عنوان تولیت دارو درمانی با آنتی بیوتیك وجود دارد كه تجویز آنتی بیوتیك در بیمارستان ها را مدیریت می كند. همینطور كمیته ای به نام كمیته كنترل عفونت در بیمارستان وجود دارد كه كنتل میزان عفونت در بیمارستان را در دست دارند و ماهانه موارد مهم را برای مقابله و جلوگیری از مقاومت دارویی بررسی می كنند.
این داروساز با اشاره به اینكه موضوع مصرف خودسرانه آنتی بیوتیك تنها متوجه كشور ما نیست و دغدغه ای جهانی قلمداد می شود، تصریح كرد: با تمام تمهیداتی كه برای كنترل مقاومت میكروبی در بیمارستان ها اندیشیده شده اما، برای سطح جامعه احتیاج به افزایش آگاهی مردم و سواد سلامت آنها داریم. شركت های دارویی هم همواره به دنبال كشف آنتی بیوتیك های جدید هستند كه مقاومت دارویی در آنها به آسانی اتفاق نیفتد كه اصلا كار راحتی نیست.
عوارض مصرف خودسرانه آنتی بیوتیك ها را بهتر بشناسید وی در مورد سایر عوارض مصرف خودسرانه آنتی بیوتیك ها برای بدن، اظهار داشت: دارو یك ماده شیمیایی است كه برای یك مشكل و یك ارگان خاص از بدن تجویز می شود، اما در این میان می تواند در راه رسیدن به بافت مورد نظر بر سایر بافت های بدن هم اثر گذار باشد. سالیان سال است كه داروسازان در تلاش هستند تا داروی تولید شده به شكلی عمل كند كه تنها بر بافت مورد نظر اثر كند؛ حالا اسپری های تنفسی برای بیماری های ریوی یكی از نمونه های موفقی است كه دارو مستقیما بر عضو اثر می گذارد.
پیرویان تصریح كرد: با تلاش های صورت گرفته برخی داروها موفق می شوند تنها در بافت مورد نظر اثر كنند در آن صورت شاهد اثرات مطلوب خواهیم بود در غیر اینصورت و اثرگذاری دارو بر سایر بافت ها شاهد عوارض دارو هستیم. این عوارض در مورد آنتی بیوتیك ها بسته به نوع آن متفاوت می باشد. مشكلات گوارشی یكی از عوارضی است كه می تواند متوجه آنتی بیوتیك ها باشد به همین علت سفارش می شود آنتی بیوتیك ها با آب فراوان مصرف شوند و تا 30 دقیقه بعد از مصرف آن فرد دراز نكشد. عارضه دیگر ایجاد تداخل دارویی است؛ بعنوان مثال داروی «تتراسایكیلین» را نمی توان با شیر مصرف كرد؛ چونكه كلسیم موجود در شیر این دارو را به خود جذب می كند و اثر دارو از بین می رود. حساسیت به نور، حساسیت پوستی، تغییر رنگ عرق و... می تواند سایر عوارض آنتی بیوتیك ها باشد كه با قطع مصرف از بین می رود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب